Türkiye’de 29 kuş türünün, küresel iklim değişikliğiyle ortaya çıkan yeni şartlara nasıl tepki vereceğine ilişkin yapılan bilimsel analizde, bazı türlerin 10 kat azalacağı, bazılarının 10 kat artacağı kaydedildi.

Türkiye’de üreyen ve sık görülen 29 kuş türünün 21’inci Yüzyıl’da
iklim değişikliği ardından yeni koşullara nasıl tepki vereceğinin
anlaşılması için Boğaziçi Üniversitesi’nden Moris Abolafya ve Doç. Dr.
Raşit Bilgin, Ege Üniversitesi’nden Dr. Ortaç Onmuş ve Utah
Üniversitesi’nden Doç. Dr. Çağan Şekercioğlu bir araştırma yaptı.

MERKEZ NOKTALAR KUZEYE KAYACAK

Türkiye’nin küresel iklim değişikliğinin olumsuz sonuçlarıyla karşı
karşıya geldiğini gösteren araştırma, farklı kuş türlerinin iklim
değişikliğine değişik şekillerde tepki vereceğini ortaya koydu. Bilimsel
analize göre, Türkiye’de bazı kuş türleri 10 kat artarken bazıları 10
kat azalacak. Güncel dağılım alanlarınınsa merkez noktalarında 450
kilometreyi bulan, güneyden kuzeye doğru kaymalar olacağı belirlendi.

DEĞİŞİM ÖNÜMÜZDEKİ 50 YILDA

Araştırma sonuçlarına ilişkin bilgi veren Doç.Dr. Çağan Şekercioğlu, şöyle dedi:

“Önümüzdeki 50 yıl içinde ‘Çam Baştankarası’ (Parus ater) ve ‘Bıyıklı
Ötleğen’ (Sylvia cantillans) gibi hassas kuş türlerinin dağılım
alanlarında yüzde 90’lara varan ciddi azalmalar öngörülürken, ‘Arap
Bülbülü’ (Pycnonotus xanthopygos) ve ‘Maskeli Örümcek Kuşu’ (Lanius
nubicus) gibi türlerde 10 kata ulaşan artışlar bekleniyor.”

DAĞILIM ALANLARI DEĞİŞECEK

Pek çok türün dağılım alanlarının merkez noktalarında kaymalar
beklendiğini söyleyen Doç. Dr. Şekercioğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Örneğin; Büyük Baştankara’nın (Parus major) güncel dağılım alanının
merkez noktası, günümüz ve 2070 senesindeki beklenen dağılımı ile
karşılaştırdığında 450 kilometreye yakın bir kayma gösterecek. Kuzgun
(Corvus corax) gibi sadece birkaç türde önemli bir değişiklik beklentisi
yok. İklim değişikliği 21’inci Yüzyıl’da Türkiye kuşlarının dağılımını
büyük miktarda değiştirecek. Birçok yerde bazı türler kaybolurken,
yerlerine yeni kuş türleri gelecek.”

İNSAN, HAYVAN, BİTKİ VE SU KAYNAKLARI ETKİLENECEK

21’inci Yüzyıl’da görülen iklim değişikliğinin Türkiye’de bulunan bu
türlerin dinamiklerini ve birbiriyle etkileşimini ciddi anlamda
değiştireceğini belirten Doç. Dr Şekercioğlu, “Ancak bu araştırmanın en
önemli sonucu, ülkemizde 50 yıl içinde yaşanacak küresel iklim
değişikliği ile her türlü bitki ve hayvan türleri, su kaynakları ve
insan yaşamının ciddi şekilde etkileneceğidir” diye konuştu.

ORTAK ÇALIŞMA

Doç.Dr. Şekercioğlu, ülkede yaşanacak bu ciddi ve olumsuz değişimlerin
önüne geçilebilmesi için ilgili tüm bilim insanları, sivil toplum
örgütleri ve kamu kurumları arasında iletişimin güçlenmesi ve ciddi
işbirliklerinin gelişerek sorunlara ortak çözüm arayışları aranması
gerektiğini dile getirdi.

TEMİZ ENERJİ VURGUSU

Doç.Dr. Çağan Şekercioğlu, şöyle konuştu:

“Türkiye’nin küresel iklim değişikliğine katkısı giderek artıyor.
Türkiye’nin yüksek miktarda kömür ve doğalgaz kullanmasından dolayı
hızla yükselen sera gazı emisyonu, 1990’dan beri yaklaşık 2.5 kat arttı.
Bunu azaltmak için ülkemizin güneş, rüzgar ve jeotermal gibi
alternatif, doğa dostu enerji kaynaklarına acilen ağırlık vermesi şart.”

VATANDAŞ KATKILI BİLİM

Araştırmada kullanılan verilere ulaşılmasında profesyonel ve amatör kuş
gözlemcilerinin kullandığı ve herkese açık bir veri tabanı olan
www.kusbank.org’dan faydalanıldığını belirten Doç.Dr. Şekercioğlu, “Son
zamanlarda dünyada giderek yaygınlaşan ‘vatandaş katkılı bilime’
(citizen science) Türkiye’den güzel ve ender bir örnek teşkil ediyor”
ifadesini kullandı. Söz konusu bilimsel analizin sonuçları, dünyanın en
saygın bilimsel dergilerinden Plos One’da yayımlandı.