Göbeklitepe’de Neler Olmuş?
10 Nisan 2018 08:23

Göbeklitepe’de 1995 yılından beri kazılar çalışmalarına başkanlık eden ve 2014 yılında geçirdiği kalp krizi sonucunda vefat eden Klaus Schmidt’in eşi arkeolog Çiğdem Köksal-Schmidt’in, Göbeklitepe’de arkeolojik alana beton döküldüğünü ve iş makinelerinin kalıntıları ezdiğini iddia etmesi üzerine Arkeolojihaber ekibi olarak 01 Nisan 2018 tarihinde bölgeye inceleme gezisi düzenledik. Ve gördüklerimizi sizler için yazdık…

Arkeolojihaber.net ekibi Mahmut Yıldız ile / Fotoğraf: Murat Ayneli

Tespitler;
1-Yol Islahı ve Yaya Yolu Güzergahı Revizyonu, tartışmalara konu olan E Tapınağı’nın önünde, durdurulmuş/sonlandırılmış. Bu nokta aslında eski yolun da ulaştığı yer. Bilim kurulu revize edilen yolu eleştirip daha uzakta bitmesi gerektiğini önerse de bu henüz yapılmamış.

Fotoğraf: Murat Başlar

2-Yaya yolu için zemin üzerine keçe, koruyucu malzeme kaplanmış. Üzerine ‘stabilize kum’ denilen bir malzemeyle dolgusu yapılmış. Onun üzerine de küp taşlar döşenmiş.

Fotoğraf: Murat Başlar

3- Yeniden düzenlenen/revizyonu yapılan yaya yolunun inşası sırasında kullanılan bir beton yok. Ancak küp taşların yayılmaması için yolun kenarına yapılan bordürün altına harç atılmış. Bu harcın altına ise gene koruyucu bir malzeme olan keçe serilmiş.

Fotoğraf: Murat Ayneli

4-Yaya yolunun yakınlaşması nedeniyle endişe duyulan E Tapınağı’nın çevresinde geçmişten günümüze hiçbir koruma önlemi alınmamış. Her gün, anakayanın yüzeyinde derinleştirilmiş bu alan üzerinde yüzlerce insan dolaşmakta.

Fotoğraf: Murat Başlar

5-Koruma amaçlı zorunluluklar, yapıları bir başka yapı içine almayı zorunlu kılabilir. Ancak Göbeklitepe’nin üzerine yapılan çatı, gün ışığını geçirmediğinden dolayı yapı kütlesinin gökyüzü/ışık ilişkisini kesmiş. Bir çadır tiyatrosu görünümüne sokulan Göbeklitepe’nin maalesef ruhunu da öldürmüş.

Fotoğraf: Kamil Fırat

Öneriler;
1-Göbeklitepe Ören Yeri Yol Islahı ve Yaya Yolu Güzergahı Revizyonu’nun yani tartışmalara yol açan küp taşlar döşenen yeni yolun, E Tapınağı olarak adlandırılan yere dahi gelmemesi, bu noktadan epey bir uzakta bitmesi gerekirdi.

2-Harç vb. malzemeler kullanılmamalı ya da zorunluluk var ise mümkün olduğunca az kullanılmalıdır.

3-E Tapınağı’nın etrafı çevrilerek uygun bir şekilde koruma altına alınmalı, insan giriş ve çıkışları engellenmelidir.

4-Göbeklitepe’nin üzerine yapılan çatı, en azından transparan bir malzeme ile kaplanabilirdi. Gökyüzü ile olan ilişki kesintiye uğratılmamış olsaydı, hem yapı korunmuş, hem de bağlamından koparılmamış olurdu.

Bonus: Yüklenici firma tarafından yapılan çalışmalar aceleye gelmemesi için devamlı denetlenmelidir.

Göbeklitepe’de ne olmuştu?

(Göbeklitepe’deki Kaya Tapınağı’nın Çevresine Beton Döküldüğü İddia Edildi)
(Bakanlık, “İddialar mesnetsiz ve bilimsellikten uzaktır”)
(Bilim Kurulu, “Yol inşasında kalıcı bir tahribat meydana gelmedi”)
(Bakanlık Yetkilileri Göbeklitepe’de Yapılan Çalışmayı İnceledi)