2017 yılında kurulan Genç Düşünce Enstitüsü, 270 hak temelli çalışan sivil toplumu bir araya getirdi. Farklı şehirlerden katılan katılımcılar gönüllülük sürecinde kendilerinin ve temsil ettikleri kitlelerin karşılaştığı temel sorunları anlattılar ve gönüllülük yasası ile ortak beklentilerinden bahsettiler.

 

 

Enstitü Başkanı Muratcan Işıldak ‘2015 yılından bu yana hak temelli çalışmalar yürütmekteyiz. Sivil toplum pandemi sürecinde birlikteliği Mekânın öneminin daha azaldığı bu dönemde, sivil topluma ses olmak için bu buluşmaları hayata geçirdik. Çevrimiçi yaptığımız bu çalışmada Tüketici Hakları, Kadın Hakları, Engelli Hakları, Roman Hakları, Alevi Yurttaşlarımızın mağduriyetleri, Gençlik Politikaları gibi gönüllülük esaslı çalışmalar yapan sivil toplum örgütlerini farklı bakış açıları ile ortak çerçevede konuştuk. Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 123 ülkede 5 Aralık, Dünya Gönüllüler Günü olarak kutlanmaktadır. Gönüllü hizmetleri daha da yaygınlaştırmak ve tanıtmak amacıyla; BM Genel Kurulunun 2001 yılını, Dünya Gönüllüler Yılı olarak ilan etmesiyle birlikte, bu konuda yapılan çalışmalar ve hazırlıklar da daha önemli hale gelmiştir. Gönüllüler çeşitli ülkelerde yasalarla koruma altındadır. Ne yazık ki Türkiye’de henüz bu konuyla ilgili bir yasa bulunmamaktadır’ dedi.

 

Gönüllülerin en temel sorunu nedir?

 

Birincisi iletişimsizlik, ikincisi katılım. Gönüllük daha çok sivil toplum kuruluşları aracılığı ile yürütülüyor, STK üyeliği de yetersiz. Cinsiyet dağılımına bakıldığında kadın üye sayısı, erkek üyelerin altıda biri civarında. Gönüllü kazanma ve gönüllülerle çalışma kültüründeki eksiklikler nedeniyle “gönüllü olma” anlayışı yoktur. Kişi ek masraf yapacağından çekinir. Gönüllülere ulaşma ve kuruma çekme aşamasında, kurumun alt yapısı, şeffaflık ilkesini gözetmemesi, hedeflerini iyi belirlememesi ve iyi bir tanıtım yapmaması gönüllülerin davet edilme sebebinin net olarak belirlenmemesi sebebiyle olumsuzluklar yaşanmaktadır.

 

 

Üçüncüsü mevzuat; gönüllülüğe dair yasal bir mevzuatın olmadığı için gönüllülük, İş Kanunu vb. farklı yasaların altında değerlendirilmektedir. Ancak bu durum gönüllülüğün gelişmesinin önünde engel teşkil etmektedir. Gönüllülükle ilgili ve STK’lar ile gönüllüler arasındaki ilişkileri düzenleyen herhangi bir özel düzenleme olmadığından, bazı STK’ların kendi gönüllülük politikalarını geliştirdikleri için uygulamalarda sorun yaşanmaktadır. Çoğunlukla emeklerinin, yatırımlarının, zamanlarının suistimal edilmesi veya suistimal edildiğini düşünmeleri. 2/ diğer kişilere gönüllü olmaları için gönüllülük, İş gücü sömürüsü olarak görülmektedir.

 

“Gönüllü” kavramı ülkemizde yaşayan her birey için farklı bir anlam ifade ettiğini düşünüyorum ve bu topraklarda gönüllü faaliyet göstermek kültürel olarak ciddi bir yaygınlığa sahiptir. Son dönemlerde görüştüğüm birçok kişi gönüllü çalışmaların sadece “ücretsiz” veya ” karşılık beklemeden” yapılan iş olarak adlandırılmakta.

 

 

Bu sorun özellikle kurumda profesyonel çalışan varsa ikiye katlanmaktadır. Ücretli olarak çalışan hem sigortalı, hem de resmiyet çerçevesinde gönül veren gönüllüye gönül koymaktadır. Gönüllülük, örgütlenmenin ilk aşamasıdır, inanma halidir ve sorumlu bireylerden toplum olmaya giden bir yoldur. Gönüllü Çalışmaların bir fiyat döngüsü olmadığından ötürü kaçak işçi statüsünde bazı durumlarda tutulması, hatta daha önce de belirttiğim üzere kurum ile gönüllü arasında olası bir mağduriyette, gönüllü olarak orada bulunan kişinin varlığı dahi kurum içinde sorgulanmaktadır.

 

Genç Düşünce Enstitüsü yapılan online buluşma sonrasında ihtiyaç duyulan politika ve sosyal çerçevenin katılımcı bir yolla nasıl sağlanması gerektiği konusunda çözüm yoluna ulaşarak bundan sonra hak temelli çalışmalar yapacak diğer sivil toplum örgütleri içinde kaynak sağlamış bulunmaktadır. Özgür ve katılımcı bir sivil toplum için ortak mücadele yürütüyoruz sloganı ile çalışmalarını yürütme hedefinde olan enstitü yeni projeler için çalışmalarına başlamış bulunmaktadır.