Bugün 5 Nisan….
Meşhur 5 Nisan kararlarının açıklanmasının üzerinden tam 18 yıl geçmiş.

Bugün 5 Nisan….

 

Meşhur 5 Nisan kararlarının açıklanmasının üzerinden tam 18 yıl geçmiş.

 

 

 

H&H DOSYA

 

 

5 Nisan ekonomik paketi, çok yazıldı, çizildi, konuşuldu…. Bol bol da eleştirildi. Peki bir döneme damgasını vuran, bir hükümeti düşüren, günah keçisi ilan edilen ‘Acı Reçete’ gerçeği neydi…

 

Gerçekten Türk ekonomisinin batmasına mı neden oldu, yoksa reçetenin uygulanması sonrası nekahat dönemi mi beklenmedi….

 

 

İşte 5 Nisan kararları gerçeği;

 

Okurlarımız hatırlayacaktır, 1993 yılında Tansu Çiller, Doğru Yol Partisi’nin genel başkanı olmuş ve ve DYP-SHP Koalisyonu’nun başına geçmişti.

 

 

 

Çiller, kendinden önce oldukça yükselen  kamu faiz oranlarını düşüreceğini açıklamış, ancak kamu faiz oranlarını düşürmek adına atılan adımlar, dövize hücuma neden olmuş ve bu defa da döviz fiyatları rekor bir hızla fırlamıştı.

 

BORSA YETMEDİ, BANKALAR GERİ ÇEKİLDİ

 

Dövize olan talebin düşürülmesi için piyasaya devlet rezervlerinden döviz sürülmüş, fakat bankalar devalüasyonun geleceğini düşünerek hareketlerini buna göre ayarlamış, borsa ise spekülatif sermayeyi kendine çekme kapasitesine sahip olmadığı için döviz fiyatları daha da artmıştı. Dolar çok kısa bir süre içinde neredeyse dört katı değer kazanmıştı.

 

 

DÖVİZLE BORÇLANANLARIN YIKIMI

 

5 Nisan 1994 tarihinde hükümet, bozulan dengeleri yeniden kurmak amacıyla ‘Acı Reçete’ adı da verilen bir paket açıkladı. Enflasyonu hızla düşürmek, Türk Lirasına istikrar sağlama, ihracat artışını hızlandırmak, ekonomik ve sosyal kalkınmayı sürdürülebilir bir temele oturtmak amacıyla hazırlandığı açıklanan 5 Nisan Kararları’nın bedelinin ne yazık ki işçi ve emekçiler ödedi.

 

Faiz oranlarını düşürmek için alınan önlemler, tam tersi faiz oranlarının daha da yükselmesine neden oldu. Faizle borçlanan vatandaş, aldığı borcu üç, dört misliyle ödemek zorunda kaldı.

 

MEMUR VE İŞÇİYE BİNEN YÜK

 

KİT mal ve hizmet fiyatları önemli ölçüde artırıldı; bütçe açıklarının kapatılması amacıyla akaryakıttan yapılan kesinti yüzde 10’dan yüzde 25’e yükseltildi; memur maaş artışı sınırlı tutuldu; kamuda personel alımları donduruldu, boş olanlar da doldurulmadı; özelleştirilecek kurumların işçi tazminatlarını kurumun kendisinin ödemesi karalaştırıldı.

 

HÜKÜMET ERKEN SEÇİME GİTTİ

 

Ekonomik krizi durduracağı söylenen paket tam uygulanamadı. Sekiz ay sonra hükümet erken seçime gitmek zorunda kaldı.

 

24 Aralık 1995’de yapılan genel seçimde Refah Partisi yüzde 21.4 oyla birinci parti oldu. Ancak Erbakan liderliğindeki Refah Partisi kendisine koalisyon ortağı bulamayınca kısa ömürlü bir ANAP-DYP koalisyonu kuruldu.

 

 

Temmuz 1996’da ise Refah Partisi-DYP ortaklığı, kısa adıyla Refahyol kuruldu. Refahyol, 17 Haziran 1997’ye kadar 11 ay sürdü, 18 Haziran’da Erbakan istifa etmek zorunda bırakıldı ve koalisyon ortağı olan Çiller de hükümetten düştü.

 

ACI REÇETE, BİR YIL SONRA ETKİSİNİ GÖSTERDİ

 

1994 yılı boyunca rekor seviyeye ulaşan enflasyon, ekonomik küçülme ve yüksek işsizlik oranı nedeniyle alınan önemler ancak bir yıl sonra 1995’de etkisini gösterdi. İhracat %50 oranında artarak, cari açıkta bir rahatlama yarattı. İşsizlik oranında ise önemli miktarda düşüş yaşandı.

 

Önemli bir not alarak da şunu söylemekte fayda var;

 

Bir hükümeti düşüren ‘Acı Reçete’ uygulandığı dönem boyunca dış borç alınmadı ve yabancı payı olmayan tek istikrar paketi olarak da tarihteki yerini aldı.