AKP’nin, MHP’nin desteğiyle getirdiği, adı “Cumhurbaşkanlığı” olan, “Başkanlık” sistemine ilişkin Anayasa değişiklik paketi, onay sürecindeki ilk adımı tamamladı; TBMM Anayasa Komisyonu, CHP’li ve HDP’li vekillerin tüm itirazlarına rağmen, rekor denilebilecek sürede Komisyondan geçirildi.

 

 

 

 

 

 

Ancak çok kısa bir süre içinde hazırlanan değişiklik paketi, Komisyonda da değişikliğe uğradı; Paket 21 madde olarak komisyona geldi, 18 madde olarak geçti. Anayasa Paketinde komisyonda yapılan en temel değişiklik, pakete ilişkin en tartışmalı konuda, Cumhurbaşkanı’nın kararname yetkisi konusunda gerçekleşti. CHP’nin sert eleştirileri, MHP’nin de bu eleştirilere hak vermesi ile, paketteki Cumhurbaşkanı’nın kararname yetkisine ilişkin iki madde çıkarıldı. Ancak AKP, son dakika hamlesiyle, İki maddede çıkardığı “kararname yetkisini”, üçüncü maddede, “olağanüstü hal ve savaş dönemleri” şartına bağlayarak, genişletti.

 

İşte 21 gelip, 18 madde olarak çıkan, Türkiye’nin sistemini değiştirecek olan anayasa paketinde, Anayasa Komisyonu’nda yapılan değişikliklerin özeti;

 
*YEDEK MİLLETVEKİLLİĞİ KALKTI

 

Anayasa değişiklik paketiyle TBMM’de 600’e çıkarılan sandalye sayısına ek olarak, bir de “yedek milletvekilliği” kavramı getirilmişti. Ancak vekillerin, “yedek milletvekilleri, asil olabilmek için cinayet bile işleyebilir” endişesi galip geldi. Yedek milletvekilliğini düzenleyen madde paketten çıkarıldı.

 
*CUMHURBAŞKANI’NA ‘EYALET BİLE KURABİLME’ YETKİSİ VEREN MADDE PAKETTEN ÇIKTI

 

Paketten çıkarılan bir diğer madde ise, Cumhurbaşkanı’na kararname ile Türkiye’nin idari yapısını değiştirebilme yetkisi oldu. Cumhurbaşkanı’nın, böyle bir yetkiye sahip olması halinde, Türkiye’de il bazlı mevcut idari yapılanmayı tek başına değiştirebileceği, “eyaletler” bile kurabileceği CHP’li vekiller tarafından sık sık dile getirildi. MHP’nin de bu endişeyi haklı görmesi ve maddeye itirazı üzerine, AKP’liler de maddenin paketten çıkarılmasına razı edildi.

 
*CUMHURBAŞKANI’NIN TÜM BAKANLIKLARI İSTEDİĞİ GİBİ DÜZENLEYEBİLECEĞİ MADDE DE DÜŞTÜ

 

paketteki bir diğer tartışmalı madde ise, Cumhurbaşkanı’na kamu kurum ve kuruluşlarının üst düzey yöneticilerinin “istediği şekilde atayabilme” hakkı veren maddeydi. CHP’liler, Cumhurbaşkanı’nın tek bir kararnameyle bakanlıkların tüm yapısını değiştirebileceğini, müsteşardan çaycıya kadar tüm atamaları kendi kontrolüne alabileceğine ilişkin eleştiri getirdiler. MHP de bu eleştirileri haklı bulunca, bu madde de Anayasa paketinden çıkarıldı. Kamu kurum ve kuruluşlarındaki atamaların nasıl yapılacağı, Cumhurbaşkanı kararnamesiyle değil, mevcut sistemde olduğu gibi TBMM tarafından kanunla düzenlenecek.

 
*OLAĞANÜSTÜ HALDE, CUMHURBAŞKANI’NA OLAĞANÜSTÜ KARARNAME YETKİSİ

 

Cumhurbaşkanı’nın pakette yer alan kararname yetkisini, CHP’nin itirazları ve MHP’nin bu itirazları sahiplenmesi ile tırpanlanmaya razı olan AKP’liler, komisyonun son gününde, iki maddeyi düşürerek geri aldıkları bu yetkiyi, “olağanüstü hal şartıyla” Cumhurbaşkanı’na misliyle iade ettiler. TBMM’ye gelen paket uyarınca Cumhurbaşkanı’na yürütme dışındaki konularda, özellikle de temel hak ve hürriyetler alanında kararname çıkarma yetkisi tanınmıyordu. Ancak komisyonda Cumhurbaşkanı’nın olağanüstü hal ilan etmesini olanak veren maddede değişiklik yapılarak, olağanüstü hal ve savaş hali dönemlerinde Cumhurbaşkanı’na temel hak ve hürriyetler konusunda bile kararname çıkarma yetkisi verildi.

 

 

Kaynak: Zeynep Gürcanlı/Sözcü

Yeni Anayasa’da Cumhurbaşkanı’na kararname yetkisi