Devlet 4 yılda besicilere çoğu hibe 10 milyar teşvik verdi, sıfır faizli kredi dağıttı. Ancak üretim artmadı, ete üst üste zam geliyor.

 

 

Et fiyatlarındaki fahiş yükselişi durdurmak için 4 yıl önce ithalat yoluna başvuran ve hemen ardından besicilere 10 milyar liralık teşvik dağıtan Türkiye, yine et krizine sürükleniyor. Kırmızı etin kilogramına son 11 ayda yüzde 20 zam gelirken, gerekçe hayvan azlığı olarak gösteriliyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı rakamlar da üretimde kayda değer bir artış olmadığını gösteriyor. Tarım Bakanlığı da arz eksikliğini kabul ederek, fiyatlara müdahale için yeniden ithalatı gündeme getiriyor. Ancak bütün bunlar devletin bugüne kadar çoğu hibe ve sıfır faizli kredi olarak dağıttığı milyarlarca lirayla alınan ineklerin nerede olduğu sorusunu gündeme getiriyor.

 

 

Devlet tarafından besiciliğe sağlanan desteğin boyutu 2011-2014 döneminde 10 milyar TL’yi buluyor. Bu teşvikler kurulacak besi çiftliğinin türüne göre ve alınacak hayvanlara göre değişiyor. Bazı alanlarda yüzde 30, bazı alanlarda ise yüzde 85’e varan oranda nakit besicilik kredisi veriliyor. Ayrıca işletmelere Ziraat Bankası aracılığıyla faaliyetlerini sürdürebilmeleri için sıfır faizli kredi veriliyor. Bunun etkisiyle son dört yıl içinde yüzbinlerce hayvan kapasiteli binlerce besi çiftliği kurulmuş gözüküyor. Ancak kâğıt üzerinde olan bu rakamlar, iş et üretimine gelince birden farklı bir boyut kazanıyor. Çünkü Türkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) göre üretim miktarı yıllık 1 milyon tonun altında sabit olarak seyrediyor. Artan teşvikler üretimde yükseliş yaratamadığı gibi, fiyatlardaki hızlı artışa çare olamıyor. Piyasa verilerine göre kırmızı etin kilogramına Ekim 2013’te yüzde 4, Ocak 2014’te yüzde 4 ve Haziran 2014’te yüzde 12 zam gelirken, bu ay içinde yapılacak Kurban Bayramı nedeniyle et fiyatlarına yeni zam spekülasyonları yapılıyor. Tarım Bakanlığı ise spekülasyonların önüne geçmek için “canlı hayvan ithalatı” yoluyla Türkiye’deki hayvan sayısını artırmak ve et arzını artırmak için harekete geçeceği sinyalini verdi.

 

 

KREDİLER GERÇEK ÇİFTÇİYE DEĞİL!

 

 

4 yılda 5 milyar doların üzerinde gerçekleşen teşvike karşın et üretimi ve fiyatlarında kontrol sağlanamaması Tarım Bakanlığı’nın dağıttığı teşviklerin önemli bir bölümünün doğru ellere gitmediği ve yolsuzluk olduğuna ilişkin şüpheleri de artırıyor. Kimi üreticiler yapılan desteklerin yerine ulaşmadığını belirtiyor. Kullandırılan kredilerin gerçekten çiftçiye verilmediği, ihtiyacı olan üreticinin bundan faydalandırılmadığı yönünde iddialar bulunuyor.

 

 

Bazı besiciler, kredilerin, hayvancılıkla alakası olmayan insanlara verildiğini iddia ediyor. Bu paraların besicilik değil başka sektörlere yönelmesine neden oluyor.

 

 

NE HAYVAN VAR NE BESİCİ

 

 

Diğer taraftan, bazı kredilerin de sahte faturalar aracılığıyla olmayan hayvan çiftliklerine verildiği iddiaları da az değil. Ortada yeterli bir denetleme mekanizması olmadığı için sahte faturayla besicilik kredisi ve hibesi alanların aslında hiçbir faaliyet yapmadığı, ortada hayvanların da olmadığı iddiaları var. Krediyi kullananların hayvan alıp beslemek yerine ya tamamen başka işlerde kullandığı ya da göstermelik birkaç hayvan alıp gerisini kişisel kullandığı söylentileri besiciler arasında hayli yaygın.

 

 

Besiciler özellikle, 7 yıllık faizsiz kredi kullananların hepsinin denetlenmesi ve o zaman ortada ne hayvanın ne de bir üretimin olmadığını göreceklerini iddia ediyor.

 

 

Kaynak: Taraf / Bülent Onur Şahin