Temmuz 2009’da 14.7 milyon dolar olan enerjideki batık krediler, Temmuz 2019’da 112 kat artışla 1.6 milyar dolara yükseldi.

 

 

Emre Deveci/ Cumhuriyet

 

 

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) bankalardan doğalgaz çevrim santrallarının 1.9 milyar dolarlık sorunlu kredisini (geri ödemede sorun olan krediler) “takipteki kredi” (batık kredi) olarak sınıflandırmasını isterken, sektördeki plansızlık dikkat çekiyor.

 
Son 10 yılda doğalgazla elektrik üreten çevrim santrallarının kapasitesi yaklaşık 10 milyar dolarlık yatırımla 14 bin megavattan 26 bin megavata yükselirken, 2017’de yüzde 70.6 olan kapasite kullanım oranı 2018’de yüzde 39.3’e, 2019’un ilk yarısında yüzde 19.7’ye düştü.

 

 

9.2 milyar TL takipte

 
Bankacılık kaynakları, doğalgaz çevrim santrallarının 2.7 milyar dolarlık sorunlu kredisi bulunduğu ancak mevcut koşullarda borçlarını geri ödemelerinin mümkün olmadığını belirtiyor. Kur krizine paralel olarak BOTAŞ’ın çevrim santrallarına verdiği gazda 2018’de yüzde 112’lik zam yapması, bu santralları çalışamaz hale getirmişti. BDDK verilerine göre, enerji sektörünün Türk bankalarında büyük kısmı döviz cinsinden 9.2 milyar TL’lik takipteki kredisi bulunuyor. Bunun dışında sektörün yaklaşık 13 milyar dolarlık sorunlu kredisi bulunduğu belirtiliyor. Sektörde batık kredi oranı yüzde 4.6’ye yükseldi.
Sektörün yaklaşık 47 milyar dolarlık kredi borç yükü bulunuyor. Bu borcun 40 milyar dolarını elektrik üretim santrallarının, 7 milyar dolarını da elektrik dağıtım şirketlerinin kullandığı krediler oluşturuyor.

 

Rusya’dan gaz alımı azaldı

 

 

Rusya’nın Türkiye ve sekiz Güneydoğu Avrupa ülkesine doğalgaz ihracatı ucuz sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) fiyatları ve Azerbaycan’ın artan gaz ihracatı nedeniyle yılın ilk yarısında yüzde 25’ten fazla azaldı. Bu dönemde, Türkiye’nin doğalgaz ithalatında Rusya’nın payı yüzde 49’dan yüzde 35’e indi. Bölgenin en büyük pazarı olan Türkiye’ye ihracat, Gazprom verilerine göre geçen yılın ilk altı ayına göre yüzde 36 düşerken, Yunanistan ve Bulgaristan’a ihracat yüzde 12.7 ve yüzde 17.4 azaldı.

 

 

Enerjinin 1.9 milyarı batık sayılacak

 

 

BDDK, bankalardan enerjideki bazı sorunlu kredileri takipteki kredi olarak sınıflandırmalarını ve sermaye artışı yoluyla bilançolarını temizleyerek kredi büyümesi için alan yaratmalarını istedi. Bloomberg’in haberine göre, en az üç doğalgaz yakıtlı enerji üretim tesisine sağlanan 1.9 milyar dolarlık sorunlu kredinin takipteki kredi olarak sınıflandırılması isteniyor. Bu tesisler arasında ACWA’nın Kırıkkale’deki 1 milyar dolarlık tesisi ve Gama’nın Ankara yakınlarında 900 milyon dolarlık tesisi ile Ansaldo Energia SpA ve ortakları tarafından Gebze’de işletilen 1 milyar dolarlık tesisi yer alıyor. Garanti, İş Bankası, Akbank, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), Denizbank ve Yapı Kredi’nin söz konusu projelere kredi veren bankalar olduğu ancak bu adıma olumlu yaklaşmadıkları aktarıldı.

 
Bu haberin ardından Borsa İstanbul’da bankacılık endeksi dün yüzde 2’nin üzerinde değer kaybetti.
Hükümet bankaların yeni kredi verme kapasitesini artırarak ekonomiyi tekrar borçla büyümeyi hedeflerken, bankaların bu kredileri takipteki kredi olarak sınıflandırmaları zaten düşüşteki kârlarında yeni bir aşınma anlamına gelecek.
Enerji sektöründe son 10 yılda batık kredi miktarı yüzde 2 bin 854 artarken son 1 yılda enerjideki batık kredi artış oranında yüzde 85’i buldu.