Ekonomik krizin faturası yine dar gelirliye emekçiye kesiliyor. Kriz özellikle ithalata bağımlı birçok sektörü de olumsuz etkiliyor. Dövizden kaynaklı olarak iğneden ipliğe herşeye zam gelirken zamların yakın zamanda katlanarak artması bekleniyor. Buna karşılık emekçinin cebindeki giren para da zamlar karşısında eriyor.

 

 

Şehirban Kıraç / Cumhuriyet

 

Yılbaşında dolar kuru 3.78 TL iken, 1.603 TL olan Asgari ücretlinin maaşı 424 dolara denk geliyordu. Asgari ücret doların 7.23 TL’ye çıkmasıyla dolar karşısında 203 dolar eridi. Şu anda asgari ücretlinin maaşı sadece 221 dolar ediyor. Sendikalar artan kur ve enflasyon karşısında toplu sözleşmelerin yenilenmesini isterken “Bir borç krizi olarak karşımıza çıkan ekonomik krizin, işsizlik ve yoksullaşma olarak işçi sınıfına fatura edilmesine izin vermeyeceğiz. Borç yüzde 1’in borcudur. Yüzde 99 bunu neden ödesin?” ifadesini kullandı.

 

Ağustos başında devreye giren ve dövize bağlı yapılan son zamlarla bir ailenin aylık doğal gaz ve elektrik faturası asgari 235 TL’ye fırladı. Bu tutar 1.603 TL olan asgari ücretin yüzde 14.66’sına denk geliyor. Birçok dar gelirli ve yoksul aile giderek artan geçim sıkıntısı içinde elektrik-doğalgaz faturalarını ödemekte zorlanırken yapılan zamlar bu kesimi daha fazla zorlayacak. Son 45 günde dolardaki artış Türkiye’nin enerji faturasına ise 11.5 milyar liralık ek bir yük getirdi. Seçim öncesi yapılan değişikle zamlar Özel Tüketim Vergisi’nden (ÖTV) düşürüldüğü için şu benzinin litre fiyatı 6.25 TL civarında. Benzinin litresine bugünden geçerli olmak üzere 46 kuruş motorine ise 58 kuruş zam geldi. Ancak artış ÖTV’den karşılanacağından pompaya yansımayacak. Ekmeğe en son geçen ay yüzde 10 zam gelirken, beyaz etteki zam oranı yüzde 200’ü buldu. Hayvancılığın ana girdilerinden yemin fiyatı da torba başına 7 lira arttı. Üreticiler zamların devam etmesinden endişeli.
Hammadde ve ara mallarında yurtdışına bağımlı olan bir çok sektörde ise üretimler durma noktasına geldi. Maliyet artışlarını fiyatlara yansıtan başta inşaat, otomotiv, gıda sektörleri ise tahsilat sorunları yaşıyor.