Cumhuriyet Halk Partisi Ekonomi Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, “BOTAŞ’ın kurumlar vergisi şampiyonluğu her evin doğalgaz faturasını 460 TL şişirdi” dedi.

 

 

 

Genel Başkan Yardımcısı Erdoğdu’nun, BOTAŞ’ın aşırı kar etmesi ve bunun vatandaşa getirdiği yük ile ilgili yazılı basın açıklaması şöyle:

 

 

Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi (BOTAŞ) Türkiye’nin enerji girdisinin temininde önemli bir görev icra etmektedir. 2016 yılında Türkiye’nin yaptığı 46,4 Milyar m3’lük doğalgaz ithalatının % 81’i BOTAŞ tarafından gerçekleştirilmiştir.

Geçtiğimiz yıl doğalgaz tüketiminin % 36’sı (16,7 Milyar m3) elektrik üretiminde kullanılmıştır. Ayrıca 2016 yılında tüketilen doğalgazın % 30,4’ü de sanayide, % 25’i ise konutlarda kullanılmıştır. Bu haliyle doğalgaz maliyeti Türkiye’de ekonomiyi de, yaşamı da doğrudan etkilemektedir.

 

 

Türkiye ekonomisinin beşte biri sanayi üretimidir ve yaratılan sanayinin katma değeri önemli ölçüde imalat sanayindendir. Enerjiye bağımlılığı olan imalat sanayi tek başına yurtiçi üretici fiyatlarının neredeyse % 90’ını belirlemektedir. Ayrıca elektrik, gaz üretim ve dağıtım işi de yurtiçi üretici fiyatlarında doğrudan % 6,8 etki etmektedir. Bu açıdan bakıldığında da enerjinin üreticiye maliyeti enflasyon açısından da kritik öneme sahiptir.

Türkiye’nin ihtiyacı olan doğalgaz uzun vadeli alım sözleşmeleri ile sağlanmakta ve bu sözleşmeler kapsamında belirli bir formüle göre BOTAŞ’a uygulanan fiyat belirlenmektedir. Bu formülde en önemli belirleyici hampetrol fiyatlarıdır. 2014 yılında 100 dolar olan hampetrolün varil fiyatı 2015 yılında 52,4 dolara kadar gerilemiş, 2016 yılında ise 44 dolar olmuştur.

 

 

Hampetrolün varil fiyatı 2013’ten 2016’ya kadar istikrarlı biçimde dolar bazında toplamda % 60 düşmesine rağmen hükümet 2014 yılının Ekim ayından itibaren geçerli olmak üzere doğalgazın toptan satış fiyatına % 9 zam yapmış ve 2 yıl boyunca da herhangi bir indirim sağlamamıştır.

Bu durum doğalgazın uluslararası fiyatlarına da 2014 yılından itibaren ciddi biçimde yansımış ancak hükümet yurtiçi fiyatlarına uluslararası piyasalardaki düşüşü yansıtmamıştır.

2016 yılının son çeyreğinde geçerli olan % 10’luk doğalgaz indiriminin BOTAŞ’ın 2016 yılı faaliyet sonuçlarına etkisinin % 28 olduğu düşünülmektedir.

 
BOTAŞ’ın 2015 yılında yaptığı 37,1 Milyar TL’lik satışın % 96,8’i doğalgaz ve % 2,4’ü petrol satışları olup kalanı ise liman hasılatlarından oluşmaktadır. Doğalgaz satışlarının % 98,5’i de yurtiçi satışlardır.

BOTAŞ’ın 2015’te 37,1 Milyar TL’lik brüt satış hasılatına karşılık 34,6 Milyar TL satış maliyeti oluşmuştur. 2016 yılında doğalgaz satışlarının bir önceki yılda 41,3 m3ten % 20 düşüşle 37,1 Milyar m3’e gerilemesi sonucunda brüt satışlar da 37,1 Milyar TL’den 29,7 Milyar TL’ye gerilemiştir. 2016 yılında satış hasılatında % 20 gerileme gözlenirken satışların maliyeti ise satış hasılatından % 88 daha fazla düşüş sergilemiştir. Satışların maliyetindeki yıllık düşüş oranı % 37,7 olmuştur.

 

 

2015 yılında geçmiş yıl zararlarını mahsup eden kurumun dönem karı 541 Milyon TL’den 2016 yılında 6,9 Milyar TL’ye yükselmiş ve tahakkuk eden 1,9 Milyar TL’lik kurumlar vergisi tutarı ile BOTAŞ 2016 yılının Kurumlar Vergisi şampiyonu olmuştur.

BOTAŞ’ın karlılık ve verimlilik ilkeleri doğrultusunda faaliyetlerini sürdürmesinin, sanayinin temel girdilerinden biri olan enerjinin üretici ve tüketiciye maliyetini göz ardı ederek fahiş karlar elde etmesi anlamına gelmeyeceği açıktır.

Maliyet kalemlerindeki olumlu gelişmeleri fiyatına yansıtmayan BOTAŞ üretene de, tüketene de eziyet etmektedir. BOTAŞ’ı doğalgaz fiyatını olması gerekenden çok daha az indirmesi nedeniyle Ekim 2016’dan bugüne kadar konutlarda doğalgaz faturası toplamda 460 TL daha pahalıya gelmiştir.
Türkiye’de elektriğin % 36’sının doğalgazla çalışan santrallerde üretildiği, sanayinin elektrik tüketimindeki payının % 50’ye yakın olduğu ve bu iki sektörün toplam doğalgaz tüketiminin % 73’ünü temsil ettiği gerçeği de göz önünde tutulacak olursa BOTAŞ’ın doğalgaz fiyatlarını yeteri kadar düşürmemesinin Türkiye ekonomisine verdiği zarar daha da vahim bir boyuta ulaşmaktadır.