Yargıya ‘ince ayar’ mı yapılıyor?

Yargıya ‘ince ayar’ mı yapılıyor?
22 Ocak 2023 10:34

H.K.G.’nin yaşadığı istismarı soruşturan savcının değiştirilmesi benzer vakaları akla getirdi. Gezi’den İmamoğlu’na birçok davada savcı ya da hâkim değiştirildi. Hukukçu Eminağaoğlu “Yargıya açıkça müdahale ediyorlar” dedi. BirGün’ün ortaya çıkardığı Hiranur Vakfı’ndaki çocuk istismarı skandalında iddianameyi kaleme alan savcı Ercan Ateş’in görev yerinin isteği dışında değiştirilmesi, son dönemde yaşanan örneklere bir yenisinin daha eklenmesine neden oldu.

 

 

 

 

Yargının bağımsız olduğu iddialarına karşılık, kritik davalarda yaşanan hâkim ya da savcı değişiklikleri, yargılamaların seyrini değiştirebiliyor. Birgün’den Hüseyin Şimşek’in haberine göre bu durumun yargılama sürecini uzattığı ve adil yargılanma hakkını ihlali anlamına geldiği bildiriliyor.

6 yaşındaki kız çocuğunun istismarı ile ilgili iki yıldır bekleyen soruşturmayı devralarak iddianameyi hazırlayan İstanbul Anadolu Adliyesi Savcısı Ercan Ateş’in soruşturma bürosuna atanması gelişmesi, soruşturmanın üstünün kapatılması endişesini beraberinde getirdi.

 

 

İMAMOĞLU DAVASI ÖRNEĞİ

 

 

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’na YSK başkan ve üyelerine hakaret ettiği iddiasıyla 2 yıl 7 ay 15 gün hapis cezası verilerek seçme ve seçilme hakkının yasaklanmasına karar verilmesi sürecinde yaşananlar, bu durumun en önemli örnekleri arasında yer alıyor. Davada geçen yıl 21 Haziran’da mahkemenin karar vermesi beklenirken 19 Haziran günü yayımlanan kararnameyle davaya bakan 7. Asliye Ceza Mahkemesi hâkimi Hüseyin Zengin kendi isteği dışında Samsun’a atandı. Hâkim Zengin’in delilleri inceledikten sonra İmamoğlu’na beraat verme eğiliminde olduğu iddia edildi.

 

 

FAİLİ MEÇHUL YARGILAMASI

 

 

1990’lı yıllarda işlenen 18 faili meçhul cinayete ilişkin aralarında eski İçişleri Bakanı Mehmet Ağar’ın da bulunduğu 19 sanık hakkında açılan davanın görüldüğü Ankara 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nin heyeti, geçen yıl 12 Ağustos’ta yayımlanan kararname ile değiştirildi.

 

 

DİNK DAVASINDA DÖRT KEZ DEĞİŞTİ

 

 

Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni ve BirGün Yazarı Hrant Dink’in öldürülmesine ilişkin kamu görevlilerinin yargılandığı davanın mahkeme heyeti de benzer süreçlerden geçti. Yıllarca süren yargılamalarda heyet defalarca değişikliğe uğradı. Heyet, 2021 yılında tamamlanan yargılamaya kadar dört kez değişikliğe uğradı.

 

 

LOKUMCU DAVASINDA DA AYNI DURUM

 

 

Hopa’da dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın mitingi öncesi polisin sıktığı biber gazı nedeniyle yaşamını yitiren Metin Lokumcu’nun ölümüyle ilgili açılan davanın mahkeme heyeti de savcıyla beraber değişikliğe uğradı.

 

 

GEZİ DAVASINDA DA DEĞİŞTİ

 

Gezi Direnişi’ne ilişkin olarak tutuklu iş insanı Osman Kavala ile birlikte 15 kişinin yargılandığı davaya bakan mahkeme heyeti, kritik kararların ardından değişikliğe uğrayan mahkeme heyetleri arasındaki yerini 2019’da aldı. HSK, 2019 yılının Temmuz ayında yayımladığı kararname ile Gezi davasına bakan mahkemenin başkanı ve üyelerini ikinci heyete gönderdi. HSK, yargılamayı yeni oluşturduğu birinci heyetin yapmasına karar verdi. Gezi davasına bakacak birinci heyetin başkanlığına Galip Mehmet, üyeliğine ise Talip Ergen getirildi. Hem Kavala hem de Aksakoğlu için ‘tutukluluğun devamı’ yönünde oy kullanan kıdemli üye Ahmet Tarık Çiftçioğlu’nun ise yeri değiştirilmedi. Davada verilen mahkûmiyet kararlarına şerh koyan Kürşad Bektaş da Tokat Turhal Hakimliği’nde görevlendirildi.

 

 

KAŞIKÇI DAVASI

 

 

ABD’de yaşayan gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın vahşice katledilmesine ilişkin davanın Suudi Arabistan’a devredilmesi kararına şerh düşen İstanbul 12. Ağır Ceza Mahkemesi Başkanı Nimet Demir ise Maraş’a atandı.

 

 

GAZETECİ YARGILAMALARINDA ÇOĞUNLUKLA DEĞİŞİYOR

 

 

Gazetecilere dönük yargılamalarda da heyet değişikliğine ‘rastlanıyor.’ 2021 yılında yayımlanan ‘Türkiye’de Gazeteci Yargılamalarının Anatomisi’ raporunda, gazeteci davalarının yüzde 61’inde mahkeme heyetinin en az bir defa değiştiği vurgulandı. Press in Arrest’in 356 gazeteci ve 240 dava dosyasından hareketle hazırladığı raporda, 133 davada heyet değişikliğinin gözlemlendiği vurgulanarak, “Yargılama süreçlerinin uzamasına neden olan bu durum, makul sürede yargılanma hakkının ihlali anlamına geliyor” denildi.

 

 

10 kez savcı değişti

 

 

Yargıdaki garabeti gösteren en önemli örneklerden birisi ise Şenyaşar Ailesi’ne yaşatılanlar. Asıl katliamın yaşandığı Suruç Devlet Hastanesi ile ilgili soruşturmada, iddianame ancak Ekim 2021’de tamamlandı. Asıl enteresan olan ise bu süreçte tam 10 defa savcının değişmesi oldu. 14 Haziran 2018 tarihinde AKP Urfa Milletvekili İbrahim Halil Yıldız’ın koruma ve yakınları tarafından eşi ve iki oğlu öldürülen Emine Şenyaşar ile oğlu Ferit Şenyaşar, Urfa Adliyesi önünde iki yılı aşkın zamandır adalet mücadelesi veriyor.

 

 

Yargıya açık müdahale

 

 

Bu durumun AKP’nin bir geleneği halini aldığını bildiren hukukçu Ömer Faruk Eminağaoğlu, “Yargıya açıkça müdahale ediyorlar” dedi. kanun hükmünde kararnameyle kapatılan Yargıçlar ve Savcılar Birliği’nin (YARSAV) Kurucu Başkanı Ömer Faruk Eminağaoğlu, “Devam eden yargı sürecinde mahkemedeki değişiklikler, adil yargılanma hakkına aykırılık oluşturuyor. Yargılama sürecinde, beklentilerine aykırı gelişme olunca HSK ya da başsavcılık üzerinden değişiklikler yaparak aynı zamanda diğer hakim ve savcılar üzerinde de baskı aracı oluşturuyorlar” dedi.

 
İktidarın soruşturmayı kendi istediği çizgide tutmak için bu tür adımlar attığını kaydeden Eminağaoğlu, BirGün’e yaptığı açıklamada, şunları söyledi:

 
“Adil yargılanma kuralları gereği yargılama süresince çok zorunlu olmadıkça kurulda değişiklik olmaz. Yaşanan değişikliklerin çoğu zaman kişilerin talepleri sonucu olmadığını görüyoruz. Muhatapların böyle bir isteği yok. Tam aksine haberleri bile olmuyor. Tahliye kararı veren yargıçların il dışına atandığını görüyoruz. Soruşturmanın istemedikleri noktaya gittiği durumlarda da bu yola başvurabiliyorlar. Bu gibi durumlar yargıya açıkça, inkâr edilemeyecek müdahalelerdir. Yapılması gereken şey son derece açıktır. Yargıda bağımsızlığı sağlayacak adımlar atmalılar, heyetlere müdahale etmemeliler.”