Yalvaç’ta ‘taşfırın erkeği’ out ‘taşfırın kadını’ in!

Yalvaç’ta ‘taşfırın erkeği’ out ‘taşfırın kadını’ in!
4 Kasım 2013 09:58

Isparta’nın Yalvaç İlçesi’nde, belediyeye ait mahalle fırınlarında kadınlar çalışıyor. Her sabah odun ateşinde çeşit çeşit ekmekler pişirerek sofralara sunan kadınlar, yıllardır erkekleri fırınlara sokmuyor.

 

Sakin Şehir (Cittaslow) unvanına sahip 32 bin nüfuslu Yalvaç’taki mahalle fırınlarında erkeklerin çalışması yasak. İlçedeki 29 mahalle fırınında sadece kadınlar çalışıyor. Günün ilk ışıklarıyla birlikte ocağın başına geçen kadınlar, yoğurdukları hamurdan yaptıkları ekmekleri fırına sürüyor. Odun ateşinde yavaç yavaş pişen ekmekler, sıcak sıcak sofralara götürülüyor. Üretilen ekmekler fırınlarda satıldığı gibi diğer şehirlerde yaşayan ve sipariş veren Yalvaçlılara kargo ya da yolcu otobüslerine verilerek gönderiliyor. ‘Yalvaç ekmeği’, ‘haşhaşlı’, ‘keşkek’ ve ‘hamursuz’ adı verilen bölgeye özgü ekmekler başta olmak üzere tuzlu, tuzsuz ekmeklerin pişirildiği fırınlarda, erkeklerin çalışmasını engelleyen yazılı bir kanun yok. Ancak tarihi Selçuklular dönemine dayanan mahalle fırınlarında kadınların çalışması asırlardır süren bir gelenek. Bu nedenle erkekler çalışmıyor.

 

1

 

FIRINCILIK ONLARIN MESLEĞİ

 

Ekmek hamurunu akşamdan hazırladıklarını belirten fırın çalışanı Şenay Erkek, sabah erken saatlerde ocağın başına geçerek ekmek pişirdiğini söyledi.

 

Fırıncılığı kendisine meslek edinen Nurgül Yılmaz ise 12 yıldır çalıştığı işini çok seviyor. Fırında kürekçi olarak çalışan Yılmaz, günde 200 kadar ‘hamursuz’ adını verdikleri ekmekten çıkardığını söyledi. Yaz döneminde bu sayının daha da arttığını anlatan Yılmaz, Ankara, İstanbul gibi şehirlerde yaşayan Yalvaçlılardan sipariş aldıklarını vurguladı.

 

4

 

MAHALLE SAKİNLERİ HAMUR VE ODUN GETİRİYOR

 

Fırın çalışanlarından Ismahan Esen ise annesinden öğrendiği fırıncılığa küçük yaşta başladığını kaydetti. Ismahan Esen, normal üretimin yanında mahalle sakinlerinin de kendilerine ekmek yapmaları işin hamur getirdiğini söyledi. Ekmek pişirmek isteyenlerin 1 gün öncesinden sıra aldığını anlatan Esen, “Bize hamur ve odun getiriyorlar. Biz bu kişilerden para almıyoruz. Pişirilen her 10 ekmek için 1 ekmek ‘hak’ alıyoruz. ‘Hak’ diye aldığımız bu ekmeği satarak kazanç elde ediyoruz” dedi.

 

MAAŞ YOK, EKMEK ÜRETİP SATIYORLAR

 

Yalvaç Belediye Başkanı Demokrat Parti’li Tekin Bayram da Selçuklular döneminde kurulan mahalle fırınlarının günümüze kadar ulaştığını söyledi. Mahalle fırınlarını 1991 yılında modernize ederek halkın hizmetine sunduklarına değinen Başkan Bayram, “Belediyeye ait fırınlarda kadınlar çalışıyor. Her fırının bir sorumlusu var. Çalışanlara ücret ödemiyoruz. Kadınlar normal satış yaptığı gibi dışarıdan gelen siparişlerde 10 ekmekte 1 ekmek ‘hak’ alıyor. ‘Hak’ diye aldıkları ekmeği kendileri için satıyor. Bunun dışında kadınlar haftada 1 gün ürettikleri ekmekleri kendileri için satıyor. Bu şekilde kendilerine kazanç sağlıyorlar” dedi. Başkan Bayram, ilçede ayrıca 10 normal üretim yapan fırının da bulunduğunu, bu özel işletmelerde erkeklerin çalıştığını söyledi.