Uydu görüntülerini kullanan küresel yeni bir araştırmaya göre dünya genelinde büyük göllerin yarısından fazlası son 28 yılda su kaybetti. Araştırmacıların BBC Türkçe’ye verdiği bilgiye göre bu sürede Türkiye’nin göllerinin yüzde 54’ü küçüldü.

 

 

Merve Kara-Kaşka / BBC Türkçe

https://storymaps.arcgis.com/

 

 

Türkiye’de göllerin durumunu sahada inceleyen farklı araştırmacılar, kayıpların doğrudan yanlış tarım faaliyetleriyle bağlantılı olduğunu ve bu değişmezse iklim krizinin etkisiyle artacağını öngörüyor.

Science dergisinde yayımlanan ve büyük gölleri inceleyen yeni bir araştırmaya göre dünya çapında göllerin yüzde 53’ü son 30 yılda su kaybetti.

Uydu görüntülerini kullanan araştırma dünyanın en büyük 1972 doğal ve baraj gölünün 1992-2020 yılları arasında su hacminin ve kapladığı alanın nasıl değiştiğini inceliyor.

Buna göre doğal göllerin su hacmi bu sürede yıllık ortalama 26 gigatona yakın azaldı.

İncelenen 1972 gölün yüzde 43’ünü oluşturan 457 göl belirgin bir biçimde küçüldü ve yıllık 38 gigatona yakın su kaybetti.

1 gigaton 1 milyar metrik ton demek ve NASA’ya göre yaklaşık 10 bin uçak gemisinin hacmine denk geliyor.

Araştırma, doğal göllerdeki net hacim kaybının, büyük ölçüde küresel ısınma, artan buharlaşma ve insan kaynaklı su tüketiminin sonucu olduğunu söylüyor.

Su kayıplarının göldeki yaşam, bağlı olduğu ekosistem ve canlılar üzerinde yok edici etkileri olabiliyor.

Yaklaşık iki milyar kişinin bu kayıplardan doğrudan etkileneceği düşünülüyor.

Araştırma büyük doğal gölleri 100 kilometrekareden büyük bir alanı kaplayan göller olarak tanımlıyor.

 

 

Türkiye’deki göller neden küçülüyor?

 
Araştırmanın bulgularını BBC Türkçe için değerlendiren baş yazarı ve ABD’deki Virginia Üniversitesi’nde Yüzey Hidroloğu Fangfang Yao, Türkiye’de son 30 yılda küçülen göl oranının yüzde 54 olduğunu söylüyor.

Yao, azalan yağış ve gölü besleyen nehirlerin akışındaki zayıflamanın bu düşüşteki temel etmenler olduğunu bulduklarını belirtiyor ve ekliyor:

“Ancak modellerimiz ayrıca, Burdur ve Akşehir Gölleri’nde olduğu gibi, insan kaynaklı su kullanımının su kayıplarına kısmen katkıda bulunduğunu da gösterdi. Bu gölleri besleyen nehirlerin taşkın yatağındaki ekili arazi genişlemesi, çalışma süresi boyunca belirgin bir şekilde görünüyor.”

Araştırma, büyük ölçüde sayısal verileri kullanıyor ve kaybın nedenleri konusunda eksikleri olduğu düşünülüyor.