Jin. Op. Dr. Mürüde, Çakartaş Dağdelen, PLT hakkında bilgiler verdi;

 

 

PLT diğer bir adıyla trombosit  kan damalarının hasar gördüğü durumlarda pıhtılaşmayı başlatan ve kanamanın durmasını sağlayan hücrelerdir. Bu hücreler kemik iliği tarafından üretilmektedir.  Kanda bulunan PLT miktarı çeşitli durumlara bağlı olarak düşük olabilir. Aynı şekilde bu miktar dönem dönem yüksek de olabilir. Kandaki PLT sayısının referans aralığı altında veya üzerinde olması bazı sağlık sorunlarına ve komplikasyonlara neden olabilir. Kişide bu sayının olması gereken dışında olması durumunda kalp krizi ve beyin felci gibi istenmeyen durumlar yaşanabilir.

Bir kişinin kanında bulunan trombosit sayısı tam kan sayımı adı da verilen hemogram testi yardımıyla   sağlar. Megaoryosit isimli kemik iliği içindeki hücreler bu yapıların üretilmesinden sorumludur. Kan hücreleri arasında en küçük olan PLT hücreleridir. Trombositler mikroskop altında  aynı küçük bir plaka görünümünde olurlar.

 

Bkz: PLT Nedir, Yüksekliği ve Düşüklüğü Ne Demek?

 

PLT değeri kaç olmalıdır?

Sağlıklı olarak nitelendirilen bir insanda PLT değeri 150 bin ile 450 bin arasında olmalıdır. Hastanın kanında PLT değerinin 450 bin üzerinde olması durumunda trombositoz olarak isimlendirilen PLT yüksekliği olur. Aynı şekilde bu değerin 150 bin altında olması durumunda da trombositopeni isimli PLT düşüklüğü durumu yaşanır. Bir kişinin PLT sayısı 10-20 bin değerleri altına düşerse hasta kendi kendine kanama riski yaşayabilir. Bir kanama anında bu değer 50 bin altında olursa kanama çok ciddi bir şekilde yaşanabilir.

PLT ölçümüyle kanın içinde bulunan trombosit sayısı kolaylıkla belirlenir. Kişiye yapılan tam kan testinin bir parçası olacak şekilde PLT testi de yapılır. Testte yeterli oranda kan alınır ve tüplere aktarılarak kan içindeki eritrositler hemolize edilir. Daha sonra  geriye kalan trombosit sayısı optik sayıcılar yardımıyla belirlenir. Kan sayımı için hasta aç karnına gitmelidir. Kümeleşme veya farklı durumlarda  bu test sonuçlarında bir yanlışlık olabilir.

PLT düşüklüğü neden olur?

PLT düşüklüğü kan içindeki toplam sayının düşük olması anlamına gelir. Bu rahatsızlık orta ve hafif şiddette yaşanabilir. Ancak bazı vakalarda tedavisi yapılmadığında çok kötü sonuçlar ortaya çıkabilir.  Her hastada görülebilecek bir rahatsızlıktır.

• Kemik iliğinin yeterli oranda üretilmemesi
• Aşırı kansızlık
• B12 vitamin eksikliği
• Demir ve folat eksikliği
• Lösemi
• Siroz ve aşırı alkol kullanımı
• Kemoterapi tedavisi
• Viral enfeksiyon ve suçiçeği hastalığı
• Radyasyona maruz kalma
• Antinöbet ve diüretik ilaç kullanımı
• Kandaki bakteriyel enfeksiyonlar
• Otoimmün bozukluk hastalıkları
• Gebelik
• Dalak genişlemesi

Bu durumlara bağlı olarak kanda PLT seviyesi düşer.

PLT düşüklüğü belirtileri nelerdir?

Hastalarda hafif vakalar görülüyorsa kanda PLT düşüklüğü belirtileri genellikle ortaya çıkmaz. PLT düşüklüğü belirtileri genel olarak şöyledir;

• Diş eti ve burun kanamaları
• Rektum kanamaları
• İç kanama belirtisi olarak idrar ve dışkıda kan
• Kırmızı, mor ve kahverengi vücut çürükleri
• Adet kanamasının şiddetli hale gelmesi
• Uzun süre görülen ve kendi kendine geçmeyen yaraların kanaması
• Küçük, kırımı ve mor renkli vücut döküntüleri
• Mukusun iç kanama belirtisi olarak kanlı veya çok koyu renkli olması

Bir kişide PLT sayısı 10 bin altında düştüğünde tehlikeli bir iç kanama nedeni olarak görülebilir.  Çok nadir vakalarda PLT sayısı çok düşük olduğunda beyin kanaması şikayetleri de yaşanabilir. Kanda PLT oranı düşükse baş ağrısı ve nörolojik sorunlar yaşanıyorsa hemen bir uzmana görünmek gerekir.

PLT yüksekliği neden olur?

Vücudun olması gerekenden çok PLT üretmesi de trombosit yüksekliği olarak adlandırılır. Bunlar bazı vakalarda enfeksiyon kaynaklı olabilir.  Bu durumun altında bir neden bulunmayabilir de. Genellikle kan hastalıkları veya kemik hastalıklarından kaynaklanan bir durum olur.

PLT yüksekliği nedenleri genel olarak şöyledir;

• Kanser
• Demir eksikliği
• Hemolitik anemi
• Enfeksiyon
• Akut kanamaları ve kan kayıpları
• Cerrahi travmalar
• Otoimmün bozukluk vakaları
• Dalağın alınması
• İnflamatuar bağırsak hastalıkları
• İnflamatuar bozukluklar

 

Enfeksiyon dışı yaşanan PLT yüksekliğinin genellikle sebebi bilinmez ve ciddi bir araştırma yapılmasını gerektirebilir.

PLT yüksekliği belirtileri nelerdir?

PLT yüksekliği belirtileri her hastada yaşanmayabilir. Genellikle hafif vakalarda bu durum görülmez.

Yine de en yaygın belirtiler şöyledir;

• Baş ve göğüs bölgesinde ağrı
• Baş dönmeleri ve vücutta denge kaybı yaşanması
• Geçici olan görüş bozuklukları
• Bayılma vakaları
• EL ve ayakların kızarması, zonklaması ve yanma hissi oluşumu
• El ve ayaklarda uyuşma ve karıncalanma

Sayılan belirtileri bazı durumlarda hastalarda yaşanmaz. Ancak bu rahatsızlığın ilk belirtisi kan pıhtısı oluşumu olacaktır. Vücudun farklı bölgelerinde gelişecek bu pıhtılar kendiliğinden oluştuğu durumlarda beyin, el, ayak gibi bölgelerde görülür. Çok nadir bazı vakalarda PLT oranı çok aşırı yüksek olursa    kanama da görülebilir.

PLT yüksekliği geçici istemik atak ve felç riski barındırır. Bunun yanında bu rahatsızlığa sahip kişilerde kalp krizi yaşama riski vardır. Bu durumla birlikte inme ve ağır kanama olması durumunda hemen bir uzmandan destek almak gerekir.

Bebeklerde PLT yüksekliği neden olur?

PLT genellikle yetişkinlerde daha yüksek çıkan bir değerdir. Ancak bu değer bazı durumlarda bebeklerde de yük sek çıkabilir. Aynı zamanda çocuklarda PLT yüksekliği de çok yaygın bir durumdur. Ancak bebek ve çocuklarda yaşanan bu vakalar genel olarak geçici olur. Çocuklarda iltihaplı bir hastalık varsa vücut PLT ürettiği için bu değer yükselir. Bebeklerde ise henüz bağışıklık sistemi gelişmediği için daha sık enfeksiyon yaşanır. Buna bağlı olarak PLT değeri her zaman daha yüksek çıkabilir.

 

Kaynak:  https://ivoxtupbebekmerkezi.com/