Paslanmaz Boru Çeşitleri Nelerdir?

Paslanmaz Boru Çeşitleri Nelerdir?
11 Mayıs 2021 14:50

Paslanmaz borular, korozyona karşı yüksek dirençli olmaları ve uzun yıllar boyunca kullanılabilmeleri ile aktarım elemanları arasında önemli bir yere sahiptir. Özellikle petrokimya endüstrisinde ve okside etkisi yüksek malzemelerin kullanıldığı yerlerde paslanmaz boruların yerine getirdiği işlev, oldukça büyüktür. Üstelik son derece hijyenik olması ve gıda maddeleri ile temasta herhangi bir risk teşkil etmemesi de paslanmaz boruların kullanım alanlarını genişletmektedir. Paslanmaz boru malzemeler, farklı kullanım alanlarına hitap edecek şekilde çeşitlendirilmiştir. Bu çeşitlendirme, farklı bağlamlarda gerçekleşmektedir.

 

Üretim Yöntemine Göre Paslanmaz Borular

 

Paslanmaz boru malzemelerin çeşitlendirilmesinde en sık başvurulan yöntemlerden biri, üretimde kullanılan tekniğe göre sınıflandırmadır. Paslanmaz boruların üretiminde genel olarak iki yöntemden yararlanılmaktadır. Bunlardan ilki çekme yöntemi ile üretilen, paslanmaz çelik çekme borulardır. Çekme borular, tek parça malzemeden üretildikleri için yüksek dirence sahiptir. Ayrıca herhangi bir kaynak işleminden geçmemiş olması da bu çekme boruların daha sağlam olmasını sağlamaktadır. Basınç oranının yüksek olduğu ve daha dayanıklı borulara gereksinim duyulduğu alanlarda çekme borular kullanılmaktadır. Çekme boru üretiminde öncelikle çelik çubuklar ısıtılmakta daha sonra da malafa yardımı ile iç çap ölçülerine göre içleri delinmektedir.

 

Üretim yöntemine göre yapılan sınıflandırmada yer alan bir diğer paslanmaz boru türü de dikişli borulardır. Bu isimle anılmalarının temel nedeni, üretimlerinde kaynak kullanılmasıdır. Dikişli borular, düz haldeki sac levhaların istenilen çapı oluşturacak şekilde silindir hale getirilmesi ve sonrasında da kaynaklanması ile elde edilmektedir. Dikişli paslanmaz boruların direnç düzeyi, çekme borulara kıyasla daha düşüktür. Bu yüzden de daha çok dekoratif amaçlarla ve basınç riskinin olmadığı alanlarda kullanılmaktadır. Dikişli boruların yüzey kısımlarında kaynak dolayısıyla zaman zaman pürüzler olabilmektedir. Yine de dikişli boruların kullanımı oldukça yaygındır. Bunun nedeni ise çekme borulara kıyasla daha düşük maliyetli olması ve daha kolay bulunabilmesidir.

 

Üretimde Kullanılan Kaynak Türüne Göre Paslanmaz Borular

 

Paslanmaz borularda kullanılan kaynak türlerine göre de yapılan sınıflandırmalar mevcuttur. Ancak bu durum yalnızca dikişli borular için geçerlidir. Çekme borularda kaynak kullanılmadığı için, kaynak türünden söz etmek de mümkün değildir. Dikişli borularda kullanılan en etkili kaynak yöntemi, lazer kaynaktır. Noktasal olarak birleşme noktalarına ışın gönderen ve bu sayede sac levhaların rulo şeklinde birleştirilmesini sağlayan bu kaynak türü, son derece kaliteli birleştirme sağlamaktadır. Kaynak sonrasında taşlama yapılmakta ve bu sayede kaynaktan kalan izler ortadan kaldırılmaktadır.

 

Diğer bir kaynak yöntemi de Tungsten Inert Gaz kaynağıdır. TIG kaynak olarak da bilinen bu yöntem, elektrotların kullanıldığı klasik kaynak yöntemidir. Bu yöntemle yapılan kaynaklar son derece sağlamdır. Buna karşın daha fazla zaman alması gibi bir dezavantaja sahiptir. TIG kaynak yapılırken hava ile temas etmesi durumunda bozulmalar yaşanabilmektedir. Bunun üstesinden gelebilmek için de kaynak esnasında argon gazı kullanılmaktadır. TIG kaynak yöntemi ile üretilen paslanmaz boru modellerinde de kalan pürüzlerin giderilmesi için taşlama yöntemine başvurulmaktadır.

 

Üretimde Kullanılan Çeliğin Kalitesine Göre Paslanmaz Borular

 

Paslanmaz borular, paslanmaz çelikten üretilmektedir. Ancak paslanmaz çeliğin de pek çok türü bulunmaktadır. Boruların kullanılacakları alanlara ve kullanım amaçlarına bağlı olarak, farklı paslanmaz çeliklerden yararlanılmaktadır. Çeliğin kalitesine göre paslanmaz boru çeşitlerini şu şekilde sıralamak mümkündür:

  • 304 ve 316 Paslanmaz Çelik Borular: 304 ve 316 paslanmaz çelikler, dünya üzerinde en kolay bulunabilen ve kullanım alanı en geniş olan paslanmaz çelik türleridir. Daha çok gündelik kullanıma yönelik olan bu paslanmaz çeliklerden elde edilen borular da aynı amaçlar doğrultusunda kullanılmaktadır. 304 ve 316 paslanmaz çelikten imal edilen boruların korozyon direnci ortalama denilebilecek bir düzeydedir. Bu yüzden de korozyon riskinin yüksek olduğu alanlarda kullanılmaları doğru değildir.
  • 200 Seisi Paslanmaz Çelik Borular: 200 serisi paslanmaz çelik malzeme, 304 ve 316 çelikler kadar olmasa da yaygın bir kullanıma sahiptir. Korozyon direnci olarak ortalamanın daha altında olan bu malzemeden elde edilen borular, korozyona karşı oldukça zayıftır. Daha çok dekorasyon ya da korozyon riskinin olmadığı alanlarda kullanılan bu boruların en büyük avantajı ise maliyetinin düşük olmasıdır.