AKP’nin, “Kamu istihdamında mülakatı kaldıracağız” vaadinin ardından gözler, “işe alımlarda istenmeyeni eleme” aracı olarak kullanılan mülakat sisteminin yarattığı mağduriyetlere çevrildi. AKP döneminde kadrolaşmanın önünü açan, on binlerce genci işsizliğin pençesine iten sisteme ilişkin Kamu Denetçiliği Kurumu’na hemen her yıl binlerce şikayet başvurusu yağdı.

 

 

AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılı itibarıyla Türkiye eğitimden sağlığa, adaletten güvenliğe kadar hemen her alanda köklü değişimler yaşadı. Birgün’den Mustafa Bildircin’in haberine göre iktidarın toplumsal yaşamı ilgilendiren kritik alanlarda yaptığı her değişiklik, büyük haksızlıkları ve hak gasplarını da beraberinde getirdi. Kamu istihdam rejimi de köklü değişikliklerden payını alan alanların başında yer aldı. İktidar, 15 Temmuz 2016 tarihinde yaşanan darbe girişimine kadar iktidarı paylaştığı Gülen yapılanmasının da talebiyle kamudaki nitelikli kadroların tamamını tasfiye etti. Kamudaki kritik koltukların tamamı cemaate ya da iktidara yakın isimlerle dolduruldu.

 

 

MERKEZİ SINAVLAR

 

 

15 Temmuz 2016 tarihli darbe girişiminin ardından cemaat üyelerinin kamu kadrolarından tasfiyesine yönelik başlatılan süreç ise yeni sorunlar doğurdu. Darbe girişiminin hemen ardından ilan edilen olağanüstü hal (OHAL) kapsamında çıkarılan kararname ile eğitim alanında başta olmak üzere kamu alımlarının tamamına mülakat şartı getirildi. İktidarın, “FETÖ’cüleri tasfiye ve kadrolaşma” için getirdiği mülakat sistemi, kısa sürede, “istenmeyeni eleme aracı” haline dönüştürüldü. İktidarın mülakat sistemini kullanma biçimi nedeniyle kamu alımları için uygulanan merkezi sınavların tamamına yönelik güven giderek azaldı. Liyakatin göz ardı edildiği istihdam politikası, Türkiye’nin yokuş aşağı gidişini de hızlandırdı.

 

 

HAK GASPLARI ARTTI

 

 

Merkezi sınav puanı ile göreve atanmayı hak eden yüz binlerce adayın iş hakkı, mülakat ile elinden alındı. Mülakat sistemi ile canı yanan adayların Kamu Denetçiliği Kurumu’na (KDK) yağdırdığı şikayet dilekçeleri nedeniyle, “kamu istihdam rejimi” başlığı en çok şikayete konu edilen başlık oldu. 2019-2022 döneminde, mülakatta hak gaspına uğradığı iddiasıyla ombudsmana toplam 16 bin 520 şikayet ulaştırıldı.

 

 

SİSTEMİN ADALETSİZLİĞİ

 

 

Kamu Denetçiliği Kurumu, kamu istihdam rejiminden şikayet eden başvuruların büyük bölümünde başvurucuyu haklı buldu. Ombudsman kararlarında, “mülakatın objektif ve ölçülebilir kriterlere göre” yapılması gerektiğinin altı çizilirken yargıdan da mülakat sistemi aleyhine çok sayıda karar çıktı.

 

 

Can yakan mülakat örneklerinden bazıları şöyle:

 

Sözleşmeli öğretmen mülakatında 54 puan alarak başarısız sayılan Rukiye Tuncertan’ın itirazını değerlendiren Ankara 6’ıncı İdare Mahkemesi, mülakatta objektif değerlendirme yapılmadığının altını çizerek yürütmenin durdurulmasına hükmetti.

İzmir’de 2021 yılında girdiği ilk sözlü sınavda 81 puan alan bir öğretmen adayına, ilk sınavdan yalnızca altı ay sonra girdiği sözlü sınavda ise 58 puan verildi. Sözlü sınav ile mağdur edilen öğretmenin ulaştığı Eğitim ve Bilim Gücü Dayanışma Sendikası, MEB Personel Genel Müdürlüğü’ne bir yazı yazarak, “Şahıs altı ay zarfında nasıl bir hata yapmıştır?” diye sordu, soruya ise yanıt verilmedi.

Aksaray’ın AKP’li Ortaköy Belediyesi’nin memur alımı için açtığı ilan kapsamında mülakata girmeye hak kazanan ve en düşük KPSS puanına sahip olan kişinin, Belediye Başkanı Rıza Özdemir’in danışmanı olduğu öğrenildi.

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın Nisan 2022’de gerçekleştirdiği sözleşmeli personel alımına yönelik mülakatta yüksek KPSS puanlı adaylar düşük mülakat puanı nedeniyle elendi.