Türkiye’de çoğunluğu kayıt dışı olan 1 milyon ev işçisi -sigortasız ve güvencesiz bir şekilde pandemiye yakalanırken, işlerini kaybeden çalışanlar da hiçbir destekten faydalanamadı.

 
Yıllardır güvencesiz ve sigortasız bir şekilde evlerde temizlik, çocuk bakımı, yardımcılık gibi işlerde çalışan 1 milyon işçi, pandemiyle birlikte kısıtlı haklarının da pek çoğunu kaybetmek zorunda kaldı. 65 yaş üstü pek çok vatandaşın çalıştığı bu alanda salgın sonrasında ev işçilerinin çoğu işlerini kaybederken, sigortasız çalışanlar gelir, barınma, beslenme, sağlık gibi tüm temel haklarından oldu. Yapılan araştırmalar sayıları 1 milyonu bulan ev işçisinin sadece yüzde 10’unun sosyal güvence altında çalıştığına işaret ederken, 900 bin güvencesiz çalışan hem sigortasızlıktan hem de pandemiden ağır yara aldı.

 

 

KADIN ÇALIŞANLAR AĞIRLIKTA

 

 

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Türkiye Ofisi’nin hazırladığı rapora göre TÜİK verileri ve SGK istatistikleri dikkate alındığında, Türkiye’deki ev işçilerinin en iyi ihtimalle 2019 yılında yüzde 80’den, 2020 yılında ise yüzde 70’ten fazlası sosyal güvenlik haklarına ulaşamıyor. Ev işçilerini örgütleyen sendikaların verdikleri tahmini sayılar dikkate alındığında ise ev işçilerinin yüzde 90’dan fazlasının yeterli sosyal güvenceden yoksun olduğu ortaya çıktı. Araştırmaya göre 10 günden fazla çalışan sigortalıların toplam sayısı 2021 yılı Şubat ayında 65 bin 159 olurken, bunun yüzde 93.7’sini ise kadın çalışanlar oluşturdu.

 

 

SİGORTA PRİMLERİ YATMIYOR

 

 

Rapora göre aralarında kapıcıların da olduğu ve “iş yeri kendi evi” tanımı kapsamının da dahil edilmesi ile TÜİK verileri doğrultusunda Türkiye’deki ev işçilerinin tahmini sayısının 2020 yılı için 221 bin 750 olduğu belirtiliyor. Rapor kapsamında görüşülen 10 gün ve üzerinde istihdam edilen birçok ev işçisi, mevcut düzenlemelere rağmen sigorta primlerinin yatırılmadığını ve çoğu zaman kayıt dışı çalıştırıldıklarını ifade etti.

 

 

Destekler ev işçisine ulaşamadı

 

 

Raporda öne çıkan tespitlere göre, ev işçileri bu dönemde sosyal koruma önlemlerinden ve sağlanan desteklerden faydalanamadı. Salgın döneminde çalışmaya devam eden ev işçilerinin ise iş yükleri ve çalışma süreleri artarken, özellikle yatılı çalışan işçiler uzun süre izinsiz çalışmak zorunda kaldı.

Bunun yanında çalışmaya devam eden ev işçilerinin virüse yakalanma riskleri de arttı.