10 bin lira emekli aylığı alan 4 milyon emekliyi ilgilendiren zam AKP’nin oyalamalarıyla yılan hikâyesine döndü. İktidar yarattığı 2 bin liralık beklentiyle milyonlarca emeklinin yoksulluğunu saklamaya çalışıyor.

 

 

 

Emekliler, temmuz ayında maaşları 6 aylık enflasyon farkı olan yüzde 24,73’lük zamla alacak. Ancak kök maaşları 7 bin 710 liranın altında kalan milyonlarca emekli, en düşük emekli aylığı olan 10 bin lira ile geçinmek zorunda. En düşük emekli maaşının 12 bin liraya çıkarılması hazırlığı konuşulurken, yapılması planlanan 2 bin liralık zam ise muammaya dönüşmüş durumda.

Birgün’den Melisa Ay’ın haberine göre günlerce AKP’nin zam için toplanacağı basına sızdırıldı. AKP’lilerin bunun için Şimşek’e baskı yaptığı iddia edildi. Ancak bu toplantı yapılmadı. Dün de AKP Grup Başkanı Abdullah Güler, beklenen düzenlemeye ilişkin konuştu. “Her rakamın bir karşılığı var” diyen Güler, “Önümüzdeki hafta başında açıklarız” ifadelerini kullandı.

Türkiye’de 16 milyondan fazla emekli var. 4 milyon emeklinin aylıklarının 12 bin lira olarak belirlenmesinin bütçeye maliyeti 5 milyar lira bile değil. Ancak kurmayların yaptığı çalışmalar ve maliyet hesaplamalarında henüz sonuca varılamadı. Gözler önümüzdeki hafta bir kez daha Erdoğan’a çevrilecek.

İktidar emeklilerden gelen tepkiyi en düşük aylığa yapacağı 2 bin liralık artışla dindirebileceğini düşünüyor. Beklentiyi bu düzeye çekme gayretinde. Oysa Türkiye’de emekli yoksulluğunun mucidi AKP iktidarı ve onun uygulamalarında.

Sorunun kaynağı emeklilerin kök maaşı. Kök maaş, emeklilerin hesaplanan net maaşını ifade ediyor. Çalışırken yatırılan primleri devamlı asgari ücret üzerinden yatan yurttaşlar da en düşük emekli aylığına mecbur.

Emekli maaşları hesaplanırken, aylık bağlama oranları baz alınıyor. Hesaplamaya esas 3 ayrı dönem bulunuyor. AKP döneminde yapılan mevzuat değişiklikleri sebebiyle 2000 yılı ve öncesi ayrı, 2000-2008 yılları ayrı, 2008 yılı ve sonrası ayrı hesaplanıyor. Emeklinin her dönemi ayrı ayrı hesaplanırken, aylık bağlama oranları da yıllara göre düşüyor. Başka bir deyişle, emekçi çalıştıkça emekli aylığı düşüyor. 2008 yılında prim hesaplama yöntemleri değişmeseydi, bugün en düşük emekli maaşı 25 bin lira seviyesinde olacaktı.

 

 

EMEKLİLER YILI

 
Erdoğan, 2024 yılını Emekliler Yılı olarak ilan etmişti. Ancak emekliler bu yılı da açlık ve sefaletle mücadele ederek geçiriyor. 2016 yılından bu yana her yıl, en düşük emekli aylığı asgari ücretin altında kaldı. AKP iktidarının başladığı 2022’de 228 lira olan en düşük emekli aylığı, asgari ücretin neredeyse iki katıydı. 2003 yılında da en düşük emekli maaşı, asgari ücretten yüzde 47 daha fazlaydı. 2023’te en düşük işçi emekli maaşının asgari ücrete oranı 0,71 seviyesine geriledi. Asgari ücret ile en düşük emekli aylığının oranının 0,61’i gördüğü “Emekliler Yılı” ise, 2001’de bu yana emekliler için şimdiden en kötü yıl oldu.