Halkın Habercisi’nin bu haftaki röportaj konuğu, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Hakkı UYAR.
 

Uyar’la son çalışması 100 Soruda CHP Tarihçesi, Cumhuriyet Halk Partisi, akademik çalışmaları ve Türkiye Cumhuriyeti tarihi üzerine konuştuk.

H&H RÖPORTAJ

-CHP tarihi üzerine çalışıyorsunuz, bu alanda birçok kitabınız buluyor. Neden çalışma alanı olarak CHP’yi tercih ettiniz.
 
Yakın dönem Türkiye tarihi üzerine çalışıyorum. Türk modernleşme tarihi, Türk demokrasi tarihi üzerine araştırmalarımı yoğunlaştırdığımı söyleyebilirim. Bu konular üzerine çalışıyorsanız, yani Türk modernleşme tarihi ve Türkiye Cumhuriyeti tarihi hakkında çalışıyorsanız, yolunuzun CHP ile kesişmesinden daha doğal bir şey olamaz. CHP’nin tarihi Türkiye Cumhuriyeti’nin tarihine paralel bir tarihtir. CHP tarihini bilmeden Türkiye Cumhuriyeti’nin tarihini anlamak pek de mümkün değildir. Dolayısıyla CHP tarihiyle ilgilenmemin bir nedeni bu. Bir diğer nedeni ise, tarih ve siyaset bilimi ilişkisinden yola çıkarak -tıpkı Tarık Zafer Tunaya gibi- siyasal partiler üzerine disiplinler arası bir çalışma yapmaktan büyük keyif aldığımı söylemeliyim. CHP tarihiyle ilgilenmemin son nedeni olarak da CHP’li bir aile içinde büyümüş olmamı saymalıyım. 

 
-CHP tarihi üzerine hangi çalışmaları yaptınız?
 
Çalışmalarım arasında CHP tarihi önemli bir ağırlık oluşturuyor. Doktora tezim, Tek Parti Dönemi ve Cumhuriyet Halk Partisi adıyla yayınlandı. 1950 yılına kadar geliyor. Bunu takip eden dönemde arka arkaya üç kitabım yayınlandı. Biri CHP’nin 1923’den 2000 yılına kadar parti tüzüklerinin gelişimini ele alıyor. Bir diğeri yine Tek Parti Dönemi’nin önemli simalarından, dönemin Hukuk Devrimi’nin de mimarı olan Mahmut Esat Bozkurt biyografisi. Son olarak 1950-1960 döneminde CHP-DP ilişkisini ve çatışmasını ele alan Vatan Cephesi adlı kitabım yayınlandı. Sonraki yıllarda 1960’lı yılların önemli CHP’lilerinden Muammer Erten’in anılarını yayına hazırladım. Şu an tamamlanmış ama henüz yayınlanmamış iki kitabım var: Biri eski İstanbul Belediye Başkanı Aytekin Kotil biyografisi; diğeri de, 1950 seçimlerinin analizi. Dolayısıyla CHP tarihi üzerine yazmaya devam ediyorum. Bu kitapların dışında CHP tarihi üzerine pek çok bildiri ve makalem de var. Bunlardan benim açımdan önemli birisinden söz edeyim. Bu makale, CHP’nin tek parti döneminde Avrupa’nın ortanın solundaki partilerin örgütlenmeleriyle kurduğu ilişkiler üzerinedir.
 
En son olarak 100 Soruda CHP Tarihçesi yayınlandı.

 
Bu yayınlananlara ek olarak önümüzdeki yıllarda CHP tarihi üzerine yeni yayınlarım olacak. O konuda birkaç koldan çalışıyorum. Bunlardan biri CHP tarihinin 1950-1980 döneminin ayrıntılı bir tarihi. Kasım Gülek ve Turan Güneş biyografileri…
 
 
-CHP üzerine yaptığınız akademik çalışmalardan biri de 100 Soruda CHP Tarihçesi. Bu çalışmanızı diğer çalışmalarınızdan farklı kılan nedir?
 
100 Soruda CHP Tarihçesi, diğer çalışmalarıma göre daha popüler bir kitap. Tasarım olarak daha kolay okunması amaçlandı. Bu nedenle de soru-cevap şeklinde yazıldı. Bu bakımdan eski Gerçek yayınlarının formatına uygun. Dipnot kullanmadım. Kitabın sonuna yararlanılan kaynakları ekledim. Merak eden okuyucu için ayrıntılı bir referans niteliği taşıyor bu kaynakça.
 

-CHP 89 yıllık köklü bir parti. Bir partilinin kendi tarihini bilmesinin önemi nedir? 100 Soruda CHP Tarihçesi kitabınızı bu açıdan nasıl değerlendiririz?
 
Bu kitabın öncelikli hedef kitlelerinden biri de CHP üyeleri… CHP yaklaşık 90 yıllık bir parti ama ortada ne bir arşivi var ne de bütünsel olarak yazılmış bir tarihi… Parti üyeleri, kendi partilerinin tarihini okumak istemeleri durumunda bile bir çok farklı kaynağa başvurmak zorundalar. Bunlar da yeterince tatmin edici değil. Ortada dört başı mamur bir arşiv olmayınca, politikacılar anılarını yazmakta pek de hevesli olmayınca biz tarihçilerin işi bir hayli zor oluyor.
 
Partililer açısından bakıldığında bu 90 yıllık devasa partinin yaptıkları, ülkeye kattıkları, kendi içerisinde geçirdiği dönüşüm muazzam. Ama bunları kolayca okuma imkanı var mı? Yok… 100 Soruda CHP Tarihçesi böyle bir parti tarihi okuması için giriş niteliğindedir diyebilirim.