Yeni bir dil salgını başladı.

 

 

Safile USUL H&H YORUM

 

Öyle bir salgın ki, büyük gazetelerin yazarları, editörleri ve muhabirleri de bu salgından etkilenmiş.

Anlayacağınız bugün siyasete ara verip, yazılım kuralları gibi bir konuya ayırıyorum yazıyı, affedin ama memleket zaten dökülüyor, bu, “Dı”lar bari yerinde kalsın.

Bir-iki örnek biriktirdim, ki, anlatabileyim diye.

Şimdi…

Birçok yazar ve gazeteci son zamanlarda durum cümlelerindeki özne eğer özel isimse, cümlenin sonundaki, “dı, dır, di, dir, dur, dür” eklerini yukardan apostrof ile ayırıyor.

Bu yanlış.

Örneğe gelince….

5 Şubat tarihli Hürriyet’ten…

“Bu işi erken zamanda başlatan Mete Tunçay’dır”

Mete Tunçay özel isimdir ama bu sondaki, “dır” ekini ayırmayı gerektirmez, tam tersine bu yanlış yazılımdır.

Doğrusu şöyledir; “Bu işi erken zamanda başlatan Mete Tunçaydır.”

Yine mesela… (bu örneği ben uydurdum)

“En sevdiğim öğretmenim Ayşe Güldür” doğru yazılımdır.

Ama…

“En sevdiğim öğretmenim Ayşe Gül’dür” yanlıştır.

Bir başka salgın haline gelen hata ise, “nerede veya hangi” sorusunun cevabına cevap teşkil eden kelimelerin sonuna gelen, “ki” ekinin ayrı yazılması.

Örnek…

6 Şubat tarihli Hürriyet’ten…

“Sultanahmet tarafında ki giriş kapısının iki tarafındaki surlar bakanlığın koruması altında.”

“Sultanahmet tarafında ki” olmaz.

Çünkü bu cümlede, “tarafındaki” , hangi giriş kapısı sorusuna cevap veriyor.
Hangi kapı?

Sultanahmet tarafındaki kapı.

“Ki” , bu cümlede bağlaç değil.

“Ki” sadece bağlaç ise, ayrılır.

Mesela…

Evim, Sultanahmet tarafında, ki, Sultanahmet çok güzeldir.

“Ki” bu cümlede bağlaç ve burda o nedenle ayrı yazılır.

Ama, “nerede veya hangi” sorusunun cevabı bir kelimenin sonundaysa ayrılmaz.

Mesela, yine…

Masadaki kitap benim.

Hangi kitap senin?

Masadaki benim.

Ama mesela…

Kitap masada, ki, kitap da, masa da epey tozlanmış.

Bir başka örnek…

Halkınhabercisi, 7 Şubat…

“Enteresan şey… Dünyada ki petrol her yer de aynı evet bizde yok ithal ediyoruz doğru ama etrafımız enerji kaynaklarının çoğu burnumuzun dibinde.”

“Dünyadaki petrol” olacak doğrusu, yani, “dünya” ile “ki” ayrılmayacak.

Çünkü, “ki” burda bağlaç değil, “hangi petrol, neredeki petrol?” sorularına cevap veren kelimenin parçası.

Halkın Habercisi’nden aldığım örnek Cem Toker ile röportajdan.

Bu arada, yazılım dışına çıkıp, birşey söyleyeyim; Liberal Demokrat Parti’ye birçok insan sempati duyuyor çünkü mesajları ve söylemleri içten ve doğal.

Kayseri usülü aldatmaca veya kurnaz siyasetçi lafı tadı vermiyor.

Siyasi olarak güçlü olmamalarına rağmen de, sanırım bu içtenlik ve doğallıkları nedeniyle sözleri ile basında epey yer alıyorlar.

Dönelim yazılıma.

“Dahi” anlamındaki, “De” ve “Da” ekleri bir süre öncesine kadar hep bitişik yazıldığı ve uyarı aldığı için şimdi de tam tersi yönde bir hata yapılıyor.

Ayrılmaması gereken, “De, da” lar de ayrılıyor.

“Her yer de aynı” gibi mesela.

Oysa bunun doğrusu, “Her yerde aynı.”

Daha bir sürü örnek var ama hepsini yazarsam bana rahmet okursunuz, “cumartesi günü senin yazılımınla mı uğraşacağız” diye.

Arada bir yazarım ama bu konuları.

Son bir siyasi not…

Erdoğan, bugün, “Gerekirse BDP ile referandum için işbirliği yapar, 330’u buluruz.” dedi.

Blöf yapıyor.

Muhalif partileri korkutmak için.

“Siz benimle uzlaşmasanız da ben bu işi yaparım” korkusu için.
Ama bunu asla yapmaz ve yapamaz.

not: birkaç tane “de, da” örneği:
Havada kuş var.

Hava da öyle bir bozdu ki, sinemaya gidemeyiz.

Ellerimde eldiven var.

Kulaklarım üşüyor, ellerim de üşüyor.

Yağmur güzeldir, kar da bu mevsimde çok güzel olur.

Yağmur yağıyor, kar da yağmaya başlayabilir.

 

---

Yazarın Son Yazıları:
İstanbul’a alındı gözüyle bakabiliriz
Gökhan Zan ve ses kaydı
Didik didik bir şey aramışlar