CHP İstanbul Milletvekili Avukat Turan Aydoğan belediyelerin gelirlerinin giderlerine oranla sınırlı ve yetersiz olduğunu ifade ederek kamu hizmeti veren belediyelerin hizmetlerinin sağlıklı ve kaliteli biçimde devam edebilmesi adına İl Özel İdarelerinden alınan bütçe payının arttırılması ve kamuya olan borçları için yapılacak kesintilerin üst sınırının düşürülmesi için Kanun teklifi verdi. Aydoğan, “Amaç halka hizmetse buyursunlar belediyelerin mali yapılarını güçlendirsinler, doğrudan halka temas eden belediyelerin önünü açsınlar” dedi.

 

 

 

BELEDİYELERE VERİLEN GELİR KALEMLERİ VE ORANLARI GEÇMİŞ DÖNEMLERE GÖRE OLDUKÇA DÜŞMÜŞ

 

 

 

Türkiye’deki belediyelerin gelirlerinin giderlerine oranla sınırlı ve yetersiz olduğunu ifade eden Aydoğan, “Belediyelerin kamu hizmetlerini gereği gibi yerine getirebilmesi ve hizmetlerde devamlılığı sağlayabilmesi için yetkilerinin ve mali yapılarının güçlendirilmesi yönünde yasal düzenlemelere veya değişikliklere acilen ihtiyaç var. Belediyelerin mali yapısının güçlendirilebilmesi için gelir kaynaklarına ilaveler yapılmalı ve öz kaynaklarının arttırılması yoluna gidilmeli ayrıca giderlerinin azaltılması yoluna da gidilmeli. Belediyelerin gelirleri, genel bütçe vergi gelirleri tahsilatlarından alınan paylar ve öz gelirlerinden oluşuyor. 5779 sayılı Kanun, il özel idareleri ve belediyelere genel bütçe vergi gelirlerinden ayrılacak paylara ilişkin esas ve usulleri düzenliyor. Kanunda, büyükşehir belediyelerinin, belediyelerin ve il özel idarelerinin genel bütçeden alınan vergi gelirleri ve dağıtımı ele alınıyor. Fakat belediyelere verilen gelir kalemleri ve oranları geçmiş dönemlere göre oldukça düşmüş durumda. 1984 – 1994 yılları arasında genel bütçe gelirlerinden belediyelere ayrılan pay yaklaşık %14 iken bugün bu pay %6’nın altına indirilmiş durumda. Ayrıca birçok gelir kaynağı zamanla merkezi yönetime doğru aktarılmış. Dolayısıyla geçen zaman içerisinde belediyeler, genel bütçe vergilerinden gelen gelir kaynağıyla yasal yükümlülüklerini yerine getiremeyecek hale gelmiş. Geçmişten gelen kredi borçlarının yükü, yatırımların ödenmemiş hakedişleri ve döviz kurundaki yükseliş belediyelerin yönetim gücüne darbe vuruyor. Belediye hizmetlerinde devamlılığı sağlamak için 5779 sayılı Kanunda yer alan gelir kalemlerinde ve oranlarında düzenlemeye gidilmesi gerekiyor.

 

 

EĞER HALKA HİZMET VERMEK İSTİYORSANIZ ÖNCE BELEDİYELERİN MALİ YAPISINI GÜÇLENDİRİRSİNİZ

 

 

5779 sayılı Kanun’un 2. maddesinde genel bütçe vergi gelirlerinin hesaplanma yöntemi ve hangi oranda tahsis edileceği, 5. maddesinde payların tahsisine ilişkin esaslar, 7. maddesinde de vergi gelirlerinden yapılan kesintiler düzenlenmiş. Eğer halka hizmet vermek istiyorsanız önce belediyelerin mali yapısını güçlendirirsiniz. Biz de belediyelerin genel bütçe vergi gelirlerinden aldığı payların arttırmalarını teklif ettik. 5779 sayılı Kanunun 2. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “Genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamının yüzde 1,50’si büyükşehir dışındaki belediyelere, yüzde 4,50’si büyükşehirlerdeki ilçe belediyelerine ve yüzde 0,5’i il özel idarelerine ayrılır.” düzenlemesindeki oranların %2 ve %6 olarak arttırılmasını önerdik. Ayrıca aynı yasanın 2. maddesinin 3. fıkrasında yer alan “6/6/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı listede yer alan mallardan tahsil edilen özel tüketim vergisi hariç olmak üzere, büyükşehir belediye sınırları içinde yapılan genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamının yüzde 6’sı ile genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamı üzerinden büyükşehirlerdeki ilçe belediyelerine ayrılan payların yüzde 30’u büyükşehir belediye payı olarak ayrılır.” hükmündeki oranların da %10 ve %50 olarak arttırılması yönünde değişiklik önerdik. Bunlara ilave olarak Kanun’da geçen “özel tüketim vergisi hariç” ibaresinin de kaldırılması gerektiğini ifade ettik.

 

 

 

CUMHURBAŞKANI KARARIYLA YAPILMASI DA MÜMKÜN

 

 

Aslında yasal düzenlemeye bile gerek yok. Aynı yasanın 2. maddesinin 4. fıkrasında yer “Cumhurbaşkanı, bu maddede belirtilen oranları iki katına kadar artırmaya veya kanuni haddine kadar indirmeye yetkilidir.” hükmü bu artışların Cumhurbaşkanı kararıyla yapılması da mümkün kılıyor. Fakat başta da dediğim gibi amaç halka hizmet ise bu yapılır. Biz bu merkezi yönetimin halkla bağını kopardığını uzun zamandır ifade ediyoruz fakat yine de parlamentodaki görevimizi yerine getirmek adına bu teklifleri sunuyoruz. Yaparlarsa ne ala. Yapmazlarsa biz gelip yapacağız zaten.” dedi.

 

 

İŞİ YOKUŞA SÜRME HALİ ZAMAN VE ENERJİ KAYBINA NEDEN OLUYOR

 

 

Belediyelerin önemli sorunlarından birinin de mali güçlük nedeniyle ödeyemedikleri kamuya ait borçları için genel bütçe paylarından yapılan kesintiler olduğunu ifade eden Aydoğan “5779 sayılı Kanunun 7. maddesinin 2. Fıkrası belediyelerin kamuya olan borçları için genel bütçe vergi gelirlerinden belediyeler adına aylık olarak ayrılacak tutardan %40 oranında kesinti yapılabileceğini söyler. Bu %40’lık üst sınırın %25 oranına çekilmesini teklif ettik. Tüm bu zorluklara rağmen CHP’li belediyelerin büyük bir özveri ile çalıştığını vatandaşımız çok iyi biliyor. Yerel seçimlerin ardından merkezi yönetim tarafından birçok engelle karşılaşan belediyelerimiz bir kere bile bu engellerin arkasına sığınıp hizmette kusur etmemiştir. Bir yolunu bulup vatandaşa hizmeti götürmüştür. Fakat biz diyoruz ki bu işi yokuşa sürme hali zaman ve enerji kaybına neden oluyor. Maksadınız halka hizmet ise buyursunlar teklifimiz açık ve net biçimde halka hizmeti sağlayacak nitelikte. Ya da bizim yaptığımızı kabul etmek zor geliyorsa kendileri versin teklifi biz destek olalım” ifadelerini kullandı.