Döviz kurlarında bir günlük oynaklığın yüzde 4’ü bulduğu bir ortamda yatırım yapmak imkansız hale geldi. İş dünyası planlarını askıya alırken, esnaf kara kara nasıl ayakta kalacağını düşünüyor.

 

 
Merkez Bankası’nın (TCMB) politika faizinde 200 baz puanlık indirime gitmesiyle piyasalarda yaşanan kopuş önceki gün siyasi tansiyonun yükselmesiyle daha da tırmandı. Türkiye’nin 10 ülkenin büyükelçisini “istenmeyen adam” ilan edebileceği beklentisiyle yükselen dolar kuru 9.8545 lira ile tarihi zirveyi gördü. Ardından büyükelçi krizindeki yumuşamayla TL, değer kaybını azalttı ve kur dün 9.3969 liraya kadar geriledi. Dolar günü 9.5050 liradan tamamlarken, tansiyonun düşmesiyle TL yüzde 1 değer kazandı.

Ancak, dolar kurunda bir günde 45.7 kuruşluk dalgalanmaya (% 4.6) neden olan büyükelçi gerginliğinde eşikten dönülse de, uygulanan para politikası ile TL’de yaşanacak düşüşlerin istikrar kazanmasının zor olduğu belirtiliyor.

 

 

ÖDEMELER ZORLAŞIYOR

 

 

Para biriminin değerindeki ani ve yüksek frekanslı değişimlerle yaşanan kur şokları iş dünyasının finansal öngörülerle planlama yapmasını imkansız hale getirirken, yeni yatırımların da askıya alındığı belirtiliyor. Kurdaki ani iniş-çıkışların firmaların hesaplarını karıştırdığını, bireylerin ise yatırım kararlarını zorlaştırdığını söyleyen Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cem Başlevent, “Kârlı olacağını düşündükleri bir alım-satım, şirketlere bir anda zarar ettirilebiliyor. Döviz borcu ya da alacağı olanlar da hesapta olmayan durumlarla karşılaşıp ödemelerini yapmakta zorlanabiliyorlar” dedi.

 

 

KURDA YAŞANAN HER ŞOK HASAR BIRAKIYOR

 

 

Yaklaşık yüzde 4’lük oynaklığa neden olan siyasi krizde tansiyon düşürülmüş olsa da hasar bırakacağını belirten Işık Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Evren Bolgün, yıla 7.43 liradan başlayan dolar kurunun 9 liranın üzerine yerleştiğine işaret ederek, “Her yaşanan olay dolar kurunu yeni yüksek bir patikaya doğru oturtuyor” dedi. Hammadde fiyatlarının % 50’ye yakın arttığına işaret eden Bolgün, yıl başına göre sanayide işletme sermayesi ihtiyacının %100’e yakın yükseldiğini söyledi.

 

 

‘Spekülatörler vurgun yapar gariban amatörler dayak yer’

 

 

Ani kur hareketleri ile “ucuz al-pahalı sat-tekrar ucuz al” fırsatının doğduğuna dikkat çeken Sol Parti Başkanlar Kurulu Üyesi Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu “Dövizden büyük vurgunlar vurmak için kurların inip çıkması gerekir. Dövizde en büyük tehlike oynaklıktır. Kaşar spekülatörler vurgun vurur, gariban amatörler dayak yer” dedi.

Kozanoğlu sosyal medya paylaşımında da 2018 Rahip Brunson krizinde, 2020 yazında ve 2021’de Naci Ağbal’ın görevden alınmasında da “ucuz al-pahalı sat-tekrar ucuz al” fırsatının doğduğuna dikkat çekti.

 

 

Vatandaş için her oynaklık zam anlamına geliyor

 

 

Hem siyasi hem ekonomik nedenler kurda son 1.5 ayda yaşanan aralıksız yükselişlere sebep oluyor. Para politikasının piyasaları rahatsız ettiği bir ekonomik ortamda yaşanan siyasi gerilimlerin de TL’nin canını çok fazla yaktığını söyleyen Investing.com analisti Şenay Şerefoğlu, “Bu oynaklıklar yerini sakinliğe bıraksa bile ÜFE ve TÜFE’ye yansıması ile vatandaş bugünlerin acısını zam olarak çekmeye devam edecek. Fırsatçılığı da eklediğimizde vatandaş için kurdaki her oynaklık fiyatların biraz daha artması anlamına geliyor” dedi.

Yaşananların sektörlerde de endişe yarattığını belirten Şerefoğlu, “Üretici ya daha kârlı diye ihracatı seçiyor ya da fiyatı artırarak iç pazarda satıyor, ama alım gücü azalan yerli ise alımları borçlanarak sağlıyor. Bu da bankaların borç sorununu adım adım artıran zincirin bir halkası” yorumunu yaptı.