Altılı Masa’nın anayasa değişikliği önerisini hazırlayan kurmaylara göre eleştiri ve öneriler dikkate alınacak, ortak mutabakat sağlanması halinde bunlar hazırlanacak anayasa teklifine eklenecek.

 

 

 

CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, DEVA, Gelecek Partisi ve Demokrat Parti’nin oluşturduğu Altılı Masa’nın Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’e dair anayasa değişikliği önerisi kamuoyunda geniş yankı uyandırdı.

Anayasada 84 maddede değişiklik hedefleyen Altılı Masa’nın önerisinin sınırlı kaldığı, özellikle temel hak ve özgürlükler ile çalışma yaşamına dönük düzenlemelerin yeterli olmadığı eleştirileri kayda geçti.

Gazete Duvar’dan Serkan Alan’ın haberine göre öneriyi hazırlayan Altılı Masa’nın Anayasal ve Yasal Reform Komisyonu üyelerine göre ortaya çıkan bu metin, baştan anayasanın yazıldığı bir teklif ya da tasarı değil. Önerileri ve eleştirileri kayda alacaklarını belirten Altılı Masa temsilcileri, söz konusu öneriye dair değişiklik kapısını açık bıraktı.

 

 

‘KAMUOYUNDAN GELEN ELEŞTİRİLERİ, DEĞERLENDİRMELERİ VE ÖNERİLERİ TOPLAYACAĞIZ’

 
‘Altılı Masa Anayasal ve Yasal Reform Komisyonu’ üyesi, Gelecek Partisi Genel Başkan Yardımcısı, anayasa hukukçusu Prof. Dr. Serap Yazıcı’ya göre ortaya çıkan öneri anayasa değişikliği metni değil. Anayasa önerilerini, “tümüyle yeni bir anayasa yapma” vaadiyle hazırlamadıklarını, altı siyasi parti liderinin 28 Şubat 2022’de kamuoyuna açıkladığı ‘Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni’ni esas alarak hazırladıklarını belirten Yazıcı, “Mutabakat metninin asıl teması Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ni yürürlükten kaldırmak yerine Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’i kabul etmek. Bunun yanı sıra mutabakat metninde yargıya ve bir takım hak ve hürriyetlere ilişkin vaatler var. Biz bütün bu vaatleri hukuki açıdan formüle etmiş olduk” dedi.

Hazırladıkları anayasa önerisine dair yöneltilen eleştirileri takip ettiğini, HDP Eş Genel Başkanı Mithat Sancar’ın öneriyi ‘olumlu’ fakat ‘eksik’ bulduğunu hatırlatan Gelecek Partili Yazıcı, “Tabii ki eksik olacaktır çünkü bu tümüyle bir anayasa değişikliği metni değil. ‘Türkiye’nin bütün sorunlarını bu metinde çözeceğiz’ iddiasıyla hazırlanmış bir metin değil. Eksikliklerinin olması doğal” ifadelerini kullandı.

Sivil toplum kuruluşlarıyla, medya mensuplarıyla önerilerini paylaşacaklarını, Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde tanıtım toplantıları yapacaklarını, gelen eleştiri, değerlendirme ve önerileri toplayacaklarını belirten Gelecek Partili Yazıcı, “Bu öneri, teklife dönüştürülünceye kadar kamuoyundan gelen mesajları dikkate alacağız. Kamuoyundan gelen eleştirileri, değerlendirmeleri ve önerileri toplayacağız. Böylece bunları gözden geçireceğiz. İnşallah seçimlerden sonra hedeflediğimiz gibi anayasayı değiştirecek çoğunluğu kazanınca bütün o eleştirileri, önerileri de dikkate alarak genişletmek ve zenginleştirmek suretiyle bunu bir anayasa değişikliği teklifine dönüştüreceğiz” ifadelerini kullandı.

 
‘BİZİM AMACIMIZ EN ACİL OLAN ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİNİ YAPMAKTI’

 
Hazırladıkları öneride temel hak ve özgürlüklere dair “yeteri kadar” başlığın olmadığı eleştirilerini hatırlatmamız üzerine Gelecek Partili Yazıcı, altı liderin hazırladığı mutabakat metnini işaret etti. Örneğin, mutabakat metninde yer alan “TBMM’ye giden yolları demokratikleştireceğiz” başlığı çerçevesini ele aldıklarını ifade eden Yazıcı, “TBMM’ye giden yolların demokratikleşmesi için öncelikle siyasi partilerle ilgili anayasa düzenlemelerinin değiştirilmesi lazım. Dolayısıyla oradaki vaatlere bağlı olarak biz bir takım hak maddelerine değinmiş olduk. Elbette temel hak ve özgürlüklerdeki maddelerde daha etraflı düzenlemeler, değişiklikler yapılabilir” dedi ve sözlerini şöyle sürdürdü:

“Ben bir anayasa hukuku profesörü olarak şunu söyleyeyim; anayasanın başlangıç bölümü başlı başına bir sorun. Normal koşullarda bir anayasa metninin işlevi devletin otoritesini sınırlamak, bireyler için hak ve özgürlükler sunmak ve bunları güvence altına almaktır. Bizim anayasamızın başlangıç metnine bakarsanız hiç insan haklarıyla ilgili, devlet otoritesinin sınırlandırılmasıyla ilgili ifadeler yok. Tam aksine devleti ideolojik bakımdan yücelten ifadeler var. Dolayısıyla başlangıç bölümünün de değiştirilmesi gerekiyor. Haliyle kamuoyundan bu yönden gelen eleştiriler varsa haklıdır. Ama söylediğim gibi bizim amacımız tümüyle yeni bir anayasa yapmak değildi. Bizim amacımız en acil olan anayasa değişikliklerini yapmaktı.“

 

 

İYİ PARTİLİ POYRAZ: ELEŞTİRİLERE AÇIĞIZ

 
Anayasal ve Yasal Reform Komisyonu üyesi, İYİ Parti Genel Sekreteri Uğur Poyraz anayasa önerilerinin her türlü yapıcı öneri ve görüşe açık olduğunu söyledi. Önerilerini açıklarken “Anayasa değişiklik teklifi” ya da “Anayasa çalışması” ifadesini özellikle kullanmadıklarını belirten İYİ Partili Poyraz, “Öneri, bu konuyla ilgili görüşlere ve eleştirilere açık olmak demektir. Biz de buna açığız. Tartışılacak ve biz katılımcı bir sistem kurmaya çalışıyoruz” diye konuştu.

Sivil toplum kuruluşları ve örgütlerle anayasa değişikliği önerilerini görüşmek için takvim oluşturduklarını söyleyen İYİ Partili Poyraz, “Bu hafta içerisinde görüşmelerin takvimini oluşturuyoruz. Öncesinde bölgesel toplantılar yapacağız ve sivil toplum kuruluşlarını gezeceğiz. Tüm geri dönüşleri de merakla bekliyoruz” ifadelerini kaydetti.

 
‘BELİRLEDİĞİMİZ ÇITANIN ALTINA DÜŞMEMEK KAYDIYLA DAHA İLERİYE GÖTÜRMEYE HAZIRIZ’

 
Anayasal ve Yasal Reform Komisyonu üyesi, Saadet Partisi Genel Başkan Yardımcısı Bülent Kaya’ya göre açıklanan anayasa önerisiyle demokrasi ve özgürlükler açısından “alt eşik” belirlenmiş oldu. Söz konusu “eşiğin” altına düşmemek kaydıyla bütün partilerden ve sivil toplum örgülerinden gelen önerileri, altı siyasi parti olarak değerlendirmeleri gerektiğini belirten SAADET’li Kaya, “Gelen öneriler yine altı siyasi partinin mutabakatıyla hazırladığımız metne koyulabilir. Belirlediğimiz çıtanın altına düşmemek kaydıyla daha ileriye götürmeye hazırız. Gelebilecek önerileri toplayıp değerlendireceğiz. Bunu daha da geliştirmeye, mutabakat kaydıyla açığız” diye konuştu.

Komisyon olarak farklı başlıklarda da çalışmalarını sürdürdüklerini, bir taraftan da anayasa önerisine dair program oluşturduklarını belirten Kaya, “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistemi kamuoyuna tanıtmak adına bir dizi etkinlik yapacağız. Onunla ilgili bizim komisyonumuz İletişim Komisyonu ile bir araya gelip plan ve program hazırlayacağız” dedi.

 
‘ANAYASAYA ÖNEM VEREN, KULAK KABARTAN KESİMLERDEN GELEN HAKLI ELEŞTİRİLER VAR’

 
Anayasa önerisine dair iktidar kanadından gelen eleştirileri, “İktidar kanadı genelde algı üzerinden gidiyor ve metnin içeriğinden ziyade sulandırmaya çalışıyor. Onlardan anlamlı bir tepki göremedik” ifadeleriyle değerlendiren SAADET’li Kaya, “Anayasaya önem veren, kulak kabartan kesimlerden gelen haklı eleştiriler var” dedi ve sözlerini şöyle sürdürdü:

“Ama şu atlanıyor; biz yeni bir anayasa yapmıyoruz. Var olan anayasanın içerisinde Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’e dönük birtakım iyileştirmeler yapıyoruz. Şu konu niye düzenlenmemiş gibi haklı talepler gelebilir ama o, bizim bu çalışma kapsamımızda olan bir şey değil. Eğer biz anayasayı yeniden yazmış olsak, ‘Bu konuya neden yer vermediniz’ gibi eleştiriler haklı olabilir. Ama biz var olan bir anayasa içerisinde özellikle sisteme dönük iyileştirmeleri, revizyonları yapıyoruz.“