28 ülkeden 77 bilim insanı, Covid-19’a karşı tüm dünyada yeterli aşı yapılmaması halinde dirençli varyantların ortaya çıkabileceğine dair bir uyarı yaptı. Mevcut aşılara bir yıldan kısa süre biçildi.

 

Fotoğraf: AFP

28 ülkeden 77 önde gelen bilim insanı arasında gerçekleştirilen bir anket, korona virüsüne karşı yaygın aşı yapılmamasının ve kontrolsüz yayılmanın mevcut aşıları yaklaşık bir yıl içinde etkisiz kılabileceğine işaret etti. Ankete katılan bilim insanları, özellikle az aşı yapılan ülkelerde yeni varyantların ortaya çıkabileceğini ve bir yıl içinde modifiye edilmiş aşı formüllerine ihtiyaç duyulabileceğini söyledi.

 

YÜZDE 88’İ ‘BÖYLE BİR RİSK VAR’ DEDİ

 
Anket, Af Örgütü ve Oxfam gibi yardım kuruluşları dahil çeşitli örgütlerden oluşan The People’s Vaccine Alliance (Halkın Aşı İttifakı) tarafından 28 ülkede Johns Hopkins, Yale ve Imperial College gibi prestijli üniversitelerden 77 epidemiyolog, virolog ve bulaşıcı hastalık uzmanı arasında yapıldı. Katılımcıların yüzde 88’i, birçok ülkede az aşı yapılmasının aşılara dirençli mutasyonların ortaya çıkma riskini artırdığını söyledi.

New Covid vaccines needed globally within a year, say scientists https://t.co/Nv47ToPAU7

— The Guardian (@guardian) March 30, 2021

 

 

‘DOKUZ AYDAN KISA BİLE SÜREBİLİR’

 
Ankete katılan bilim insanlarının yaklaşık üçte biri, aşıya dirençli varyantların dokuz ay ya da daha kısa süre içinde ortaya çıkabileceğini belirtti. Üçte ikisi ise bu süreyi ‘bir yıl veya bir yıldan kısa süre olarak’ verdi.

 

 

‘TÜM DÜNYAYI AŞILAMAK GEREKİYOR’

 
Bilim insanları, Covid-19 tehdidini yeterli oranda bastırmak için küresel bir aşılama çalışması gerektiğini vurguladı. Yale Üniversitesi’nden epidemiyolog Gregg Gonsalves, “Her gün yeni mutasyonlar ortaya çıkıyor. Bazen onları, öncüllerinden daha başarılı hale getiren boşluklar buluyorlar. Bu şanslı varyantlar daha etkili bir şekilde bulaşabilir ve öncekilere kıyasla bağışıklık sisteminden potansiyel olarak kaçabilir” dedi.

Gonsalves, “Eğer dünyayı aşılamazsak, sahayı giderek daha fazla mutasyona açık halde bırakıyoruz. Bu da, mevcut aşılardan kaçabilen ve güçlendirici doz (üçüncü doz aşı) gerektirebilecek varyantların bolca yayılmasına yol açabilir” diye konuştu.

 

 

ZENGİN-YOKSUL AYRIMI BÜYÜYOR

 
Bilim insanlarının bu uyarılarına rağmen, birçok ülkede hâlâ çok az aşı yapılabildi. ABD ve İngiltere gibi zengin ülkeler nüfuslarının dörtte birinden fazlasına en az bir doz aşı yapmış ve milyonlarca doz aşı almayı garantilemişken, Güney Afrika ve Tayland gibi ülkeler nüfuslarının yüzde 1’ini bile aşılayabilmiş değil. Bazı ülkelere, ilk doz aşılar bile henüz ulaşmadı.

Yoksul ülkelere aşı dağıtmayı amaçlayan Covax ittifakı, 2021 yılında bu ülkelerin en az yüzde 27’ini aşı göndermiş olmayı umuyor. Fakat tüm dünyada tedarik sıkıntısı yaşandığı da biliniyor.

 

 

‘SINIRLI AŞILAMANIN TEHLİKESİ ANLAŞILMIYOR’

 
Oxfam’ın eşitlik politikalarından sorumlu olan ve Halkın Aşı İttifakı’nın başkanlığını yürüten Max Lawson, “Zengin ülkelerin yaza kadar bütün yetişkin nüfusunu aşılama hedefiyle ortaya koyduğu aciliyet küresel duruma yansımıyor. Bunun yerine Covax yıl sonuna kadar, o da eğer başarabilirsek, belki yüzde 27 hedefi koyuyor. Bunun yeterli olmadığı açık” dedi.

Halkın Aşı İttifakı aşı geliştiren şirketlere üretimi artırmak için teknoloji ve telif hakkı paylaşımı çağrısında bulunurken, Lawson ‘bilimin dayattığı, iddialı bir küresel hedefe’ ihtiyaç duyulduğunu söyledi. Lawson, ‘sınırlı aşılamanın gayet tehlikeli olduğunun yaygın biçimde farkına varılması gerektiğini’ belirtti.