Rusya krizi ekonomiyi 6 sektörden vuruyor!

Rusya krizi ekonomiyi 6 sektörden vuruyor!
18 Aralık 2014 12:17

Rusya’da giderek derinleşen kriz Türkiye’yi birçok koldan etkilemeye başladı. İhracat düşüyor, şirketlerin ihracat alacakları eriyor, ruble ile yapılan sözleşmelerden vazgeçiliyor.

 

 

Petrol varil fiyatlarının 60 doların altını görmesi ve ardından rublenin dolar karşısında aşırı değer kaybetmesi Rusya’yı 1998’den beri karşılaştığı en büyük ekonomik krize doğru sürüklüyor. Türkiye için oldukça önemli bir pazar olan Rusya’daki gelişmeler, Türk ihracatçılarını da endişelendiriyor. Özellikle gıda, yaş meyve-sebze ve hazır giyimde kayıplar yaşanmaya başlandı. Bununla beraber, Rusya’da çalışan Türk işçiler de krizle birlikte işsizlikle karşı karşıya kalabilir. Yılbaşından itibaren Türkiye’den 36 bin 841 işçi çalışmak için yurtdışına giderken, en fazla tercih edilen ülke 8 bin 393 kişi ile Rusya oldu.

 

 

 

 

DEİK Türk-Rus İş Konseyi Başkanı Tuncay Özilhan, önümüzdeki dönem Rusya’da daha karamsar bir tabloyla karşılaşılabileceğini, Rusya’nın ancak Ukrayna konusunda geri atması durumunda mevcut durumun toparlanabileceğini söyledi. Ukrayna Cumhurbaşkanı Petro Poroshenko da ülkede barış sağlanmasına yönelik Rusya, Ukrayna ile Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın (OSCE) katıldığı görüşmelerin yeni turunun pazar günü Belarus’un başkenti Minsk’te yapılabileceğini belirtti. Rusya’daki gelişmeleri DÜNYA’ya değerlendiren Özilhan, şunları kaydetti:

 

 
“Bu işin gelişi belliydi. Batının Rusya’ya uyguladığı kısıtlamalar ve tedbirler vardı. Onlar gittikçe tesirini göstermeye başladı. Bunun temelinde Batının hareketi ile petrol fiyatlarının gerilemesi var. Rusya bütçesine 100 dolar fiyatla koymuştu petrolü ama 50 dolara gerilemesi Rus ekonomisine olan güveni sarstı. Önemli miktarda sermaye çıkışı oluyor. Ruble dolar karşısında 6 ayda yüzde 80-90 değer kaybına ulaştı. Dolayısıyla Rus ekonomisi sıkıntda. Çünkü Rus ekonomisinin çok önemli bir kısmı ithalata dayanıyor. Rusya petrol, gaz ve tabi kaynak ihracatıyla döviz geliri sağlıyor. Önümüzdeki dönemde neler olabilir? 6.5 puan faizleri artırma mecburiyetinde kaldılar. Bu, enfl asyona neden olacaktır. İnsanların satın alma gücünü düşürecektir ve talep azalacaktır. Tabii Türk-Rus ilişkilerine baktığınız zaman 32-33 milyar dolar ticaret hacmi olmuş geçen sene. Bunun önemli bir kısmı enerji ithalatı. Diğer taraftan Türkiye 7-8 milyar dolar ihracat yapıyor. Bunun bir miktar düşeceğini tahmin ediyorum. Yine 4 milyona yakın Rus turist buraya geliyor.

 

 

Bunun önemli bir kısmının düşeceğine inanıyorum. Çünkü ekonomik olarak harcama imkanları olmayacaktır. Ayrıca Türk müteahhitler orada iş yapıyor, onun etkisi de olacaktır. Büyük projeler yavaşlayacak, hatta duracaktır. Ayrıca da Türk firmalarının Rusya’da yatırımları var. Onlar da etkilenecektir.”

 

3-007

 

2015 sıkıntılı bir yıl olacak

 

 

Önümüzdeki yıl Rusya’da ve Türkiye’de karamsar bir tablo görülebileceğini ifade eden Özilhan, “Ama Putin ne kadar bu konuda direnecek, ne kadar Ukrayna konusunda geri adım atacak… Eminim ki 2015 sıkıntılı bir yıl olacak Rusya açısından ve tabi ki Türkiye de etkilenecektir. Putin, Ukrayna konusunda geri adım atarsa petrol bir miktar yukarı çıkacaktır. Bütün finansal merkezler batının kontrolünde olduğu için oradaki sıkıntılar da bir miktar hafifl eyecektir” dedi.

 

 

Satın alma gücü ve talep düşecek

 

 

Rusya’da pahalılığın artacağına dikkat çeken Özilhan şöyle konuştu:

 

 

“Dolarla sattığınız zaman Rus parasına çevirdiğinizde çok pahalı gelecektir ve satın alma gücü düşeceği için talep de düşecektir. Birçok sektör etkilenecektir bundan. Gıda, yaş sebze meyve, hazır giyim gibi sektörler etkilenecektir. Çünkü bunlar hep konsinye gönderiliyor. Orada satıyorlar, sonra da ödüyorlar. Hatta bir kısmı da göndermiştir, parasını almamıştır. Şimdi rubleyi 75’ten ödeyecektir. Muhakkak zarar edenler olmuştur.”

 

 

‘Önümüzdeki haftaları, ayları görmemiz lazım’

 

 

Bundan sonra talep konusunda noksanlar olacağını vurgulayan Tuncay Özilhan, “Yine tekstil, Laleli çok etkilenecektir” ifadelerini kullandı. Rusya’da kendi yatırımları hakkında da bilgi veren Özilhan şöyle devam etti: “Bira sektöründe zaten bir daralma vardı. Biz geçen sene bir takım tedbirler aldık. Bizim 8 fabrikamız vardı. Kapasite fazlamız bulunuyordu ve 2 küçük fabrikamızı kapattık. İcap ediyorsa bakacağız. Bir günde, 15 günde karar verilmiyor. Önümüzdeki haftaları, ayları görmemiz lazım. Belki sorun çözülürse daha az bir tedbirle geçebiliriz. Çözülmüyorsa daha yoğun tedbirler almak mecburiyetinde kalabiliriz.”

 

 

Türkler, Ruble krizine ‘açık’ta yakalandı

 

 

Rusya’ya mal gönderen Türk şirketleri ‘açık’ta yakalandı. Rusya ile işler iyi giderken, Rus müşterilerinden gelen “Dolar bulamıyoruz, ruble ile ödeyelim” teklifl erini kabul eden Türk şirketler bugün acı bir gerçekle karşı karşıya. Rublenin değerindeki hızlı düşüş pek çok Türk şirketinin alacaklarını yarı yarıya eritti. Şirketler 1 yıl önce gönderdikleri malın bedelini beklerken bırakın karı, maliyetlerini bile kurtaramaz hale geldi. Deride 200 milyon dolarlık sözleşmenin açık pozisyonunda kaldığı, tekstil sektörünün toplam 1 milyar dolarlık alacağının da ruble üzerinden olduğu belirtiliyor. Sektörde iflasların gelebileceği uyarısı ile herkes diken üzerinde… Dolarla kira ödemesi yapan Türk perakende mağazaları da ciddi bir sıkıntı yaşıyor. İstanbul’un Zeytinburnu bölgesindeki dericilerin yüzde 80’inin Rusya’yla açık hesap çalıştığını belirten Orjin Deri Yönetim Kurulu Başkanı Lemi Tolunay, bir ay önce 1 doların 30 ruble olmasına karşın şu anda 70 rubleye denk geldiğini hatırlattı. Rusya’da 1 ay öncesine kadar her şeyin yolunda olduğunu ifade eden Tolunay, “Oradaki alıcılar ‘dolar bulamıyorum, ruble ödesem olur mu’ dediklerinde, Türk firmalar da müşteriyi kaçırmamak için ‘evet’ diyordu. Sözleşmelerin yenilenmesi ihtimali de yok, ülke ifl as noktasında. Şu anda alacaklar malın maliyetini kurtarmıyor. Birçok firma zorda. 1 yıl önce gönderilmiş malların parasını kurtaramıyoruz. Ciddi bir zarar var. Rubleye endeksli dolar alacakları tepetakla oldu. Nasıl olsa konvertibl diyerek rubleye güvenenler ciddi sıkıntıya düştü” dedi.

 

 

Ciroların yüzde 60’ı eridi

 

 

Türk şirketlerin ruble olarak alacaklarının bir anda yarı yarıya eridiğini belirten İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkanı Hikmet Tanrıverdi dolar alacaklarının da Rus şirketler tarafından şu anda ödenemediği ve ruble teklif edildiğini söyledi. Rusya’da mağazası bulunan perakende şirketlerinden bazılarının da sıkıntıda olduğunu belirten Tanrıverdi, “Rubleyle satış yapmasına karşın, dolarla kira ödeyen mağazalar var. Rubleyle ticarete tam olarak geçememiştik. Bunu gerçekleştirebilseydik sıkıntı daha az olurdu. Artık rubleyle ticarete tam olarak geçme konusunda geç kaldık” diye konuştu. Laleli Sanayici ve İşadamları Derneği (LASİAD) Başkanı Gıyasettin Eyyüpkoca, Laleli’deki şirketlerin cirolarının yüzde 60’ının Rusya’yla yapılan ticaretten geldiğini aktardı. Rusya ve Ukrayna’daki krizlerin domino etkisi yaratarak doğu bloku ülkelerine sıçraması endişesinde olduklarını kaydeden Eyyüpkoca, şunları söyledi: “Bundan sonrası daha da kötü olabilir. Yaralı ayının ne yapacağı belli olmaz. Ben yandım herkes yansın, diyebilir. Laleli’deki her firma cirosunun yüzde 60’ını kaybetti. Rusya’dan verilen siparişlerin büyük kısmı iptal edildi, yeni sipariş gelmiyor.”

 

222

 

Alacaklarda indirime gidilecek

 

 

Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı Hüseyin Çetin 5- 8 Kasım tarihlerinde İstanbul’da düzenlenen Uluslararası Ayakkabı ve Moda Fuarı’na (AYMOD) Rusya’dan çok ciddi müşteri geldiğini hatırlattı. O fuar kapsamında verilen siparişlerin iptal edildiği bilgisini veren Çetin, “Çünkü dolarla alıp, rubleyle satıp, tekrar dolara çevirdiklerinde büyük kayıp yaşıyorlar. Rusya’yla olan yüzde 25’lik ihracat payımız yüzde 16’ya düştü. Açık hesapla çalışan firmalarımız zorlanıyor. Rusya’daki firmalar ödeme yapamıyor. Ödemeleri uzun vadeye yayılacak gibi. Türk firmaları da mesela 10 bin dolar alacağı için ‘9 bin dolar ver, hesabı kapatalım’ demeye başlayacak” dedi.

 

 

Krizi avantaj olarak gören de var

 

 

Bütün sıkıntılara rağmen Rusya’daki mevcut durumu avantaj olarak gören firmalar da var. Orka Holding’in sahibi Süleyman Orakçıoğlu bu görüşü savunanlardan. ”Bu dönemde Rusya pazarında firma kuranlar, uzun dönemde avantaj yakalar” diyen Orakaçıoğlu, rubledeki sıkıntıların aşılacağı görüşünde. Rusya’da firması olmayan ve burayla açık hesap çalışan Türk firmalarının sıkıntıya düşeceğini ifade eden Orakçıoğlu, “Bizim orada kendi şirketimiz var. Bir dönemlik ya da bir yıllık çalışma hedefiyle burada değiliz. 5- 10 yıllık planlarımız var Rusya’yla ilgili. Buradaki mağazalarımızın dolarla ödenen kiraları için de birtakım iyileştirmeler yapılıyor. Bu dönemdeki sıkıntıları her iki tarafında iyi niyet göstererek çözmesi lazım” diye konuştu.

 

 

Açığa oynayan yüzde 20 daha fazla zarar etti

 

 

Favor Trans Lojistik ve Taşımacılık Genel Müdürü Tamer Dinçşahin, Rusya pazarında açığa oynayanların sıkıntıda olduğunu ve büyük zarar ettiklerini bildirdi. Bundan somra konsinye satışa dikkat edilmesi gerektiğini ifade ederek şöyle konuştu: “Rusya’da 15 Aralık- 15 Ocak arası Noel tatili. Bu krizin bu döneme denk gelmesi büyük bir şans. Zaten bu dönemde işlerin yavaşlaması bekleniyordu. Bu olay hareketli döneme denk gelseydi sıkıntılar daha da büyük olurdu. 1 ay içinde de taşlar yerine oturur. Rusya’ya temkinli şekilde odaklanmak gerekir. Açığa oynamak yerine doğrudan ticaret yapanlar zarardan kar ettiler. Rus merkez bankası yüzde 20 daha az zararla kuru belirliyor. Serbest piyasa şartlarına göre açığa oynayanlar yüzde 20 daha fazla zarar etmiş oldu.”

 

 

Kaynak: Dünya / HAZIRLAYAN: SERCAN AKINCI-TAYLAN BÜYÜKŞAHİN-HÜSEYİN GÖKÇE-DERYA EĞRİCAN GÜLEÇ-GAMZE ŞENER-LEYLA İLHAN-ESRA ÖZARFAT