Özal hükümetlerinde başlayan ve AKP döneminde zirveye çıkan özelleştirmeler sonucu elde edilen 68.2 milyar doların 47.1 milyar doları iç ve dış borçları kapatmaya harcanırken, 7.3 milyarı geçmişten kalan borçlara gitti

 

 

Nurcan Gökdemir / Birgün

 

 

Hükümetin ekonomide içine sürüklendiği iflastan kurtulmak için son dönemde hız verdiği özelleştirmelerden bugüne kadar elde edilen gelirin büyük bölümü iç ve dış borçları kapatmak üzere kullanıldı. 68.2 milyar dolara ulaşan özelleştirme gelirlerinin 47.1 milyarı Hazine Müsteşarlığı’na aktarıldı.

AKP, göreve geldiği ilk günden bu yana sürdürdüğü özelleştirmelerle bu politikanın ilk uygulayıcısı olan Turgut Özal’ın açtığı yoldan kamuya ait önemli işletmelerin tamamına yakınını elden çıkarttı. İşletmelerin ekonomik yararının olmadığı satılmalarıyla ekonomiye katkı sağlanmasının amaçlandığı açıklamalarına karşın büyük bölümü stratejik nitelikteki bu kuruluşların satışından elde edilen gelirler iç ve dış borçları ödemek için kullanıldı.

 

 

Büyük şeker fabrikaları da satılacak

 

 

1986-2014 yılları arasında 60.7 milyar dolarlık özelleştirme yapan hükümetin 2015’teki özelleştirmelerinin tutarı 2.3 milyar dolar, 2016’da 3.8 milyar dolar, 2017’de de 1.1 milyar dolar oldu. Ekonomide yaşanan büyük sıkışıklık üzerine hükümet, 3 milyar dolarlık gelir için uzun yıllardan bu yana denediği ancak bir türlü başarılı olmadığı şeker fabrikalarının özelleştirmesini gündeme getirdi. 2018 yılı sonuna kadar yapılması planlanan ilk parti özelleştirmeden sonra Ankara ve Eskişehir gibi büyük şeker fabrikalarının da satılacağı açıklandı.

1986’dan AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılına kadar toplam özelleştirmelerin yüzde 12’si sonraki dönemde de yüzde 88’i yapıldı. 1986-2002 döneminin özelleştirme geliri 8 milyar dolar oldu, ardından gelen 16 yılda ise yaklaşık 60 milyar dolarlık kamu malı satıldı.

 

 

 

Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’ndan alınan bilgiye göre, 2001-2018 tarihleri arasında 121 kuruluştaki kamu payları ile 11 liman, 90 elektrik santralı, 41 işletme, 11 otel-sosyal tesis, 4 bin 85 taşınmaz, 37 maden sahası, 4 gemi, 6 bin 808 makine-teçhizat, 155 isim hakkı, marka ve araç muayene hizmetleri özelleştirildi. 2018 Şubat ayı itibariyle ise 3 liman, 6 elektrik santralı, 1 sosyal tesis, 2 maden sahası ve 159 taşınmaz ile 14 şeker fabrikasının ihale süreçleri devam ediyor. Özelleştirme İdaresi Başkanlığına devredilen Türkiye Şeker Fabrakiları AŞ’nin yüzde 100, Türkiye Denizcilik İşletmeleri AŞ’nin yüzde 51, Doğusan Boru Sanayii ve Ticaret AŞ’nin yüzde 56,09, Ankara Doğal Elektrik Üretim ve Ticaret AŞ’nin yüzde 100, Sümer Holding AŞ’nin yüzde 100’ü, EÜAŞ’a ait çeşitli elektrik üretim santralları ve kamuya ait taşınmazların özelleştirme işlemleri de sürüyor. Bu arada, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, Hidrojen Peroksit AŞ’nin 20.8 milyon lira karşılığı yüzde 28.2 oranındaki hissesinin Bilal Erdoğan’ın imam hatipten sınıf arkadaşı Barış Aksüs’e devir işlemlerini de tamamladı.