Oy çalındığına ilişkin tespit yok: Dağ fare doğurdu

Oy çalındığına ilişkin tespit yok: Dağ fare doğurdu
23 Mayıs 2019 08:44

YSK, 16 gün sonra İstanbul seçiminin iptaline ilişkin gerekçeli kararını duyurdu: Kamu görevlisi olmayan sandık kurulu başkanlarının sonuca nasıl etki ettiğini açıklayamadı, oy çalındığına ilişkin tespit yapamadı.

 

 

Alican Uludağ/ Cumhuriyet

 

 

Yüksek Seçim Kurulu (YSK), İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçiminin iptaline ilişkin kararının “gerekçesini” 16 gün sonra açıkladı. 7 çoğunluk üyenin yazdığı gerekçeli kararda, AKP’nin “oylarımız çalındı” iddiasına ilişkin tek veri yer almadı. Gerekçede, yine aynı zarfta yer alan 4 oydan; İstanbul Belediye Başkanlığı pusulasının iptal edilip, diğer 3 oyun neden geçerli sayıldığına ilişkin herhangi bir açıklama yapılamadı. Seçimin iptalinin gerekçesi olarak, “754 adet sandık başkanının kamu görevlisi olmaması” gösterilirken, bu sandık başkanlarının nasıl usülsüzlük yaparak sonuca etkili olduğu ortaya konamadı. Ayrıca kararda, 108 sandıkta sayım döküm cetvellerinin düzenlenmemiş olması da ikinci iptal gerekçesi olarak öne sürüldü. Ancak kararda, bunların yalnızca 18 sandığın büyükşehir belediye başkanlığı seçimiyle ilgili olduğunun belirtilmesi, bunun da sonuca müessir olmadığının itiraf edilmesi soru işaretlerine neden oldu.

AKP’nin başvurusu üzerine YSK, 6 Mayıs’ta İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçiminin iptaline ve 23 Haziran Pazar günü yenilenmesine karar vermişti. Karar, 4’e karşı 7 oyla alınmıştı. Kısa kararda, seçimin iptal nedeni “bir kısım sandık kurullarının, ilçe seçim kurullarınca kanuna aykırı oluşturulması ve bu hususun da seçim sonucuna müessir olması” şeklinde yer almıştı.

 

12 sayfalık gerekçe

 

YSK, dün akşam saatlerinde 250 sayfalık gerekçesini açıkladı. Kararın 212 sayfasını 7 çoğunluk üyenin, 38 sayfası ise 4 muhalif üyenin gerekçesi oluşturdu. YSK’nin 7 üyesinin iptal gerekçesinin 200 sayfasını ise AKP’nin iddiaları ile ilçe seçim kurullarından gelen yanıtlar oluşturdu. Kararın hukuki değerlendirme bölümü ise sadece 12 sayfa oldu. Bu kısmın büyük bölümünde de mevzuata yer verildi.

Kararda, sandık kurullarının yasaya aykırı oluşturulduğu iddiasına ilişkin şu gerekçeler yer aldı:

İstanbul seçimi için toplamda 93 bin 558 kamu görevlisine ihtiyaç duyulmaktadır. İstanbul’da yaklaşık 220 bin kamu görevlisi bulunmaktadır. Bu itibarla 298 sayılı Kanun’un 22. maddesine ilçe seçim kurullarınca uyulmamış olmasının hukuken kabul edilebilir bir sebebi bulunmamaktadır. Bu zorunluluğa ilçe seçim kurullarınca makul ve hukuki bir gerekçe ileri sürülmeksizin uyulmamış olması ve bu suretle kanunla getirilen sandık kurulu başkanının belirlenmesine dair şekil şartlarının ihlali, seçimin güvenilirliğini ortadan kaldırmaktadır.

 

‘İtiraz hakkını kullanamadı’

 

4Kanuna aykırı şekilde oluşturulan sandık kurullarının oluşumuna karşı 2 Mart’a kadar itiraz edilmediği ve bu listelerin kesinleştiği ileri sürülmekte ise de, sandık kurullarının kamu görevlisi olması gereken başkan ve üyelerinin listesinin talepte bulunmalarına karşın, siyasi partilere verilmediği dikkate alındığında, siyasi partiler bu konudaki itiraz haklarını etkili bir şekilde kullanamamışlardır.

 

24 Haziran savunması

 

13 Mart 2018 tarihindeki kanun değişikliğinden sonra Türkiye’de iki seçim yapılmıştır. Bunlardan ilki 24 Haziran Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekilliği seçimidir. Bu seçim sonucunda sandık kurulu başkanlarının kanuna aykırı belirlendiği yolunda bir itiraz intikal etmediğinden, bu konuda bir değerlendirme yapılmamıştır.

 

754 sandık başkanı…

 

İstanbul ili genelinde; 754 sandıkta sandık kurulu başkanlarının kamu görevlisi olmayan kişiler arasından belirlendiği görülmektedir. Kanuna aykırılık oluşturan bu belirlemenin neden yapıldığı ilçe seçim kurulları tarafından izah edilememiştir. KHK ile kamu görevinden çıkarılan kişilerden, 6’sı sandık kurulu başkanı, 3’ü sandık kurulu kamu görevlisi üyesi olarak görevlendirilmişlerdir. Sandık kurulu başkanlarının geniş yetki ve görevleri, seçimin güvenilirliğini sağlamak için getirilen şekil şartlarına uyulmaması ve siyasi partilerin etkili bir itiraz yolu kullanamadıkları dikkate alındığında; sandık kurulu başkanlarının kanun hükmüne aykırı olarak belirlendiği 754 adet sandıkta oy kullanan seçmen sayısının, 212 bin 276 ve oy farkının 13 bin 729 olması nedeniyle, 754 sandıkta sandık kurulu başkanlarının kanun hükmüne aykırı olarak belirlenmesi ve bu şekilde oluşan sandık kurullarının yaptıkları seçim iş ve işlemlerine itibar edilemeyecek olması, sonuca müessir olay ve haller kapsamında değerlendirilerek seçimin neticesine müessir görülmüştür.

 

Yine de gerekçede

 

YSK, iptal kararına ikinci gerekçe olarak bazı sayım döküm cetvellerinin olmaması veya imzasız olmasını gösterdi. Ancak bu durumdaki sayım döküm cetvellerinin büyük bölümünün ilçe belediye başkanlığı ve belediye meclis üyeliği seçimine ilişkin olmasına karşın, YSK yine de seçimin iptaline bu durumu gerekçe yaptı. Bu durumun sonuca müessir olmadığını dahi itiraf eden YSK, şunları öne sürdü:

İstanbul ili genelinde; 18 adet sandıkta sayım döküm cetvelinin hiç bulunmadığı, 90 adet sandıkta ise sayım döküm cetvellerinde sandık kurulu imzalarının bulunmadığı görülmüştür. Esasen yok hükmünde olan 108 adet sandıktaki oy kullanan seçmen sayısı 30 bin 281’dir. Seçim sonucunun belirlenmesinde en önemli unsurlardan biri olan sayım döküm cetvellerinin 108 sandıkta düzenlenmemiş olması, bu sandıklardaki seçim sonucunun güvenilirliğini ciddi biçimde zedelemektedir. Sayım döküm cetvellerindeki bu eksiklik, tek başına seçim sonucuna müessir olmamakla birlikte, sandık kurulu başkanlarının kanuna aykırı biçimde belirlenmesi ile birlikte değerlendirilmiştir.

377 adet kısıtlının oy kullandığı, 6 sandıkta ölü olan kişilerin yerine oy kullanıldığı, 41 sandıkta tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlülerin yerine oy kullanıldığı, 58 sandıkta hükümlülerin yerine oy kullanıldığı, 224 adet zihinsel engeli nedeniyle kısıtlı olan kişinin oy kullandığı tespit edilmiştir.

Kararda, Başkan Sadi Güven’in arasında bulunduğu 4 muhalif üyenin karşı oy yazıları da yer aldı.

 

http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/1406071/Dag_fare_dogurdu.html