Moody’s’in Türkiye’nin notunu indirmesinin ardından hafta başıyla birlikte piyasalar sarsıldı. Borsadaki kayıplar gün içinde yüzde 4’ü geçti. Bankaların yurtdışı borçlanma maliyetleri 25 baz puan artarken, faiz çift hanelere yükseldi. Sabah saatlerinde 3 TL’nin üstüne çıkan dolar, günü 2.970 TL’den kapattı.

 

 

 

 

 

Türkiye’nin iki yatırım yapılabilir notundan birini kaybetmesinin asıl etkisi, dün piyasalar açılınca belli oldu. Haftanın ilk gününde kur ve faiz sert yükselirken borsa çöktü.

 

 

Kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s’in cuma gecesi açıkladığı kararla Türkiye kurumsal yatırımcıların dikkate aldığı “iki derecelendirme kuruluşundan yatırım yapılabilir kredi notu” şartını kaybetmişti.

 

Kararın etkisiyle 10 yıllık gösterge tahvilin faizi, cuma gününe kıyasla 50 baz puan civarında artarak yüzde 10.01’e çıktı. Bankaların yurtdışı borçlanma maliyetleri de 25 baz puan yükseldi. Moody’s açıklaması öncesi 2.9550 civarında işlem gören dolar/TL ise hafta sonu piyasada 3.0040 lirayı test ettikten sonra dün 2.9874 TL’den işlem gördü. Serbest piyasada dolar 2.9790 TL’den kapandı.

 

Güne yüzde 4.52 ile 18 Temmuz’dan bu yana en sert kayıpla başlayan borsada kayıplar gün içinde yüzde 4’ü geçti. Borsa İstanbul yüzde 3.80 düşüşle 76 bin 726 puanda kapandı. Bankacılık endeksi yüzde 5.54, sanayi endeksi yüzde 3.15 düştü.

 

Cuma son işlemde yüzde 9.51 seviyesinde olan 10 yıllık gösterge tahvilin bileşik faizi yüzde 9.91’den kapandı. Cuma 3.13 civarında işlem gören sepet bazında TL 3.17’yi geçerken, 3.31’in hemen altında olan Avro/TL 3.35 ile günü tamamladı. Türkiye’nin risk primini gösteren CDS’leri ise 30 baz puan yükselişle 276 puana çıktı. Hazine ihaleleri de yüksek faizle sonuçlandı.

 

Uzmanlara göre Fed kararlarının desteğiyle yatırımcıların gelişen ülke piyasalarına ilgisinin devam etmesi, piyasanın istikrar kazanmasına yardım edecek. Reuters, dün 500 milyon dolarlık döviz satışı yapıldığını bildirdi.

 

Siyaset etkisi

 

Yabancı analistler hükümet kanadından gelen açıklamaların önemine dikkat çekiyor. Not indirimin ‘siyasi’ olduğuna dair söylemler uluslararası finans piyasaları tarafından olumsuz algılanabilir. Notu geri kazanmak için Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’in vurguladığı gibi reformlara ağırlık vermek şart. Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Yiğit Bulut, önceki günkü köşe yazısında Moody’s için “FETÖ kılıklı namert” ifadesini kullanmıştı. Hükümet Sözcüsü Numan Kurtulmuş da diğer hükümet temsilcileri gibi kararı siyasi olarak yorumladı.

 

ABD’ye dikkat

 

Bazı uzmanlar, kredi notunda indirim kararının, geçen haftaki Fed toplantısı sonrası yatırımcıların gelişen piyasalara tekrar ilgi gösterdiği bir döneme denk gelmesi nedeniyle, satışların sınırlı kalabileceğine dikkat çekiyorlar. Fed toplantısı, ABD’de faizlerin öngörülenden daha yavaş artacağını göstermişti.

 

Financial Times gazetesi, “Yatırımcılar, Türkiye’nin zor bir dönemden geçtiğinin farkında. Ancak aynı zamanda tüketici pazarının büyüklüğüne bakıyor ve bu pazar çekiciliğini koruyor” diye yazdı. Morgan Stanley raporunda da “Türkiye, güçlü büyüme ve bütçe disiplini performansını korursa ve aynı derecede öneme sahip kurumsal sağlamlık geliştirilirse not indiriminin etkisi kısa vadeli olur” denildi.

 

 

Kur 3.05 TL’ye çıkabilir

 

Gazetemize konuşan Kapital Fx Araştırma Uzmanı Enver Erkan, Merkez Bankası’nın faizi indirdiği nokta olan yüzde 8.25’in, TL’nin direnç göstermesi için yeterli olmadığını vurgulayarak, “Ancak Moody’s açıklamasında da belirtilen büyüme konusunun ana odak noktasını kaydırması nedeniyle, büyümeye ivme kazandırabilmek için mevcut politika patikasında devam edilecektir. Artan CDS ve diğer risk göstergeleri ile kısa vadeli dış finansman ihtiyacındaki olumsuzluk nedeniyle biz yılsonuna ilişkin beklediğimiz 3.05 seviyesine daha hızlı ulaşılabileceğini düşünüyoruz. Yıl içinde oynaklık derecesine bağlı olarak bu seviyenin üzeri de görülebilir. Dolar/TL 3.05 civarında da denge bulabilir” dedi.

 

Erkan, bankaların dış maliyeti arttığı için banka hisselerindeki düşüşün sert olduğunu belirtti. Erkan “Borsanın 60 binlere gitmesi, faizlerin yüzde 11’lere gitmesi ancak dışarıdan ekstra bir küresel darbe alınması (muhtemelen ABD ekonomisi kaynaklı) ve iç kaynaklı ekstra olumsuzluklarla olabilir” diye konuştu.

 

Notu geri almak altı yıl sürüyor

 

İstatistiklere göre tekrar yatırım yapılabilir ülke seviyesine çıkmak ortalama altı yıl sürüyor. Ancak Güney Kore gibi bir yılda yatırım yapılabilir kredi notunu geri kazananlar da var.

 

Türkiye; not indirimiyle birlikte yatırım yapılabilir ülke statüsünde değerlendirilmeyen Rusya, Hırvatistan, Brezilya ve Macaristan’la aynı kategoride yer alıyor. Brezilya’da siyasi belirsizliklerin yanı sıra enflasyon Türkiye’deki gibi hedeflerden uzak seyrederken ülke ekonomisi dokuz çeyrektir daralıyor. Rusya, Macaristan, Hırvatistan’da da durum farklı değil.

 

Büyüme düştü

 

Moody’s, 16 Mayıs 2013’te Türkiye’nin notunu yatırım yapılabilir seviyeye yükselttiğinde, buna gerekçe olarak ekonomik ve kamu maliyesi alanlarında ve yapısal ve kurumsal reformlarındaki ilerlemeleri göstermişti. Not indirimi kararını ‘siyasi’ olarak değerlendirenler o tarihlerde Türkiye’nin kamu borç yükünün GSYH’ye oranının yüzde 36 olduğuna, Mart 2016’da ise oranın yüzde 32.3’e kadar gerilediğine dikkat çekiyor. Ancak Moody’s, Türkiye’nin notun durağan görünümünü zaten kamu maliyesindeki sağlamlığa bağlamıştı. Türkiye 2016’nın ikinci çeyreğinde yüzde 3.1 büyürken, 2013’ün ikinci çeyreğinde büyüme yüzde 4.4 olarak açıklanmıştı.

 

 

Kaynak: Pelin Ünker / Cumhuriyet