Yüzde 60’ı bulan vergiler akaryakıt kaçakçılığını cazip hale getiriyor. Türkiye petrol zengini komşularından gelen akaryakıt için adeta üs olarak kullanılmaya başlandı.

 

 

 

Engin Esen / Sözcü

 

 

Dünya genelinde toplam hacmi yıllık 133 milyar dolar olarak tahmin edilen akaryakıt kaçakçılığında adı en çok geçen ülkelerden biri Türkiye. Kanada’da enerji güvenliği alanında faaliyet yürüten Eurocontrol Technics Group’un Washington merkezli düşünce kuruluşu Atlantic Council raporuna dayandırdığı son çalışmasında, Türk polisinin Türkiye’deki akaryakıt kaçakçılığı nedeniyle yılda yaklaşık 2.5 milyar dolar vergi kaybı oluştuğu tahminine yer verildi.

 

 

1.7 TRİLYONLUK PAZAR

 

 

Raporda, dünya genelindeki akaryakıt kaçakçılığı piyasasının toplam hacminin, petrol devi BP’nin piyasa değerini ve Kuveyt ekonomisinin hacmini geride bıraktığı belirtilerek, Avrupa Birliği ile şu 9 ülkedeki kaçakçılık yöntemleri sıralandı: Meksika, Nijerya, Gana, Fas, Uganda, Mozambik, Tayland, Azerbaycan ve Türkiye. Her yıl dünyada üretilen petrolün toplam miktarı 1.7 trilyon dolar olarak tahmin edilirken, yan ürün ve hizmetlerle birlikte petrol piyasasının hacmi, farklı hesaplama yöntemlerine göre trilyonlarca dolar ediyor.

 
HER ÜLKEDE BAŞKA YÖNTEM

 

 

Hazırlanan raporda böylesi büyük piyasadaki çeşitli hırsızlık ve kaçakçılık yöntemleri boru hattını delme, gemilere kaçak yakıt ikmali, yasadışı petrolün yasal gemiye nakli, korsanlık/silahlı soygun, rüşvet, kaçakçılık ve aklama, seyreltme ve saflığını bozma olarak sıralandı.

 

 

Boru hattına kaçak dirsekler ekleyen Meksikalı çeteler bu yolla dakikada 90 bin dolar elde edebiliyor. Gemilere kaçak yakıt ikmali Nijerya limanlarında yaygın. Libya petrolünün önemli bir kısmı Akdeniz açıklarında yasal yollarla taşımacılık yapan tankerlere yükleniyor. Nijerya ve Gine Körfezi’nde petrol tankerlerine silah yoluyla el konulmasına sıkça rastlanıyor. Kaçakçılık ve aklama söz konusu olduğunda ise dünyanın gözü Türkiye’ye dönüyor. Türkiye’ye petrol zengini komşu ülkelerden yılda yaklaşık 2.7 milyon ton akaryakıt giriyor. 2003-2010 arasında trafikteki araç sayısı yüzde 70 artarken akaryakıt tüketiminin sadece yüzde 20 artması, tüketilen kaçak akaryakıt miktarının büyüklüğü hakkında bir tahmin yürütmeye imkan sağlıyor.

 

 

HATAY MERKEZ OLDU

 

 

Suriye’de 2015 tahminine göre petrol satışından ayda 40 milyon dolar kazanan Irak-Şam İslam Devleti’nin (IŞİD) en büyük alıcısının Suriye rejimi, ikinci pazarının ise Türkiye olduğu Guy Faulconbridge ve Jonathan Saul’ün araştırmalarına ve pek çok rapora konu olmuştu. Bu petrolün Hatay üzerinden hayvan sırtında, nehir üzerinde ve ince borularla Türkiye’ye nakli büyük ölçüde engellenmiş olsa da, Kuzey Irak’ta “aklanarak” Türkiye’ye taşınmasını durdurmak şimdiye kadar mümkün olmadı. Keza, İran üzerinden yapılan akaryakıt kaçakçılığının da sürdüğü belirtilen raporda, bunun başlıca kaynağının ise Türkiye’deki yüksek vergiler olduğu ifade edildi.

 

 

Raporda “Örneğin 2011’de bir litre benzin veya dizelin fiyatının yüzde 60 kadarı vergiydi ki bu miktar Batı Avrupa ülkelerine göre yüzde 18 daha yüksek” ifadesi kullanıldı.