İran gazında ‘Reza’ şantajı

İran gazında ‘Reza’ şantajı
16 Eylül 2014 11:25

17 Aralık operasyonunun ardından ortaya saçılan Reza Zarrab’ın ilişkileri, Türkiye’ye pahalıya patladı. Ankara, İran gazına Yüce Divanlık olan Mavi Akım’dan bile fazla ödemek zorunda kaldı.

 

 

Taraf, yıllardır sır gibi saklanan Türkiye’nin doğalgaz alım bedellerinin belgelerine ulaştı. Buna göre, Türkiye en pahalı gazı İran’dan satın alıyor. 2013 yılı son çeyreğinin rakamlarına göre, İran’dan alınan gaza Türkiye bin m3’üne 492 dolar ödedi. Aynı dönemde Azeri gazına 321, Mavi Akım Gazı’na da 424 dolar ödeme yapıldı. Böylece, İran gazı, “Yüce Divanlık” olan mavi akım gazına bile 68 dolar fark atmış oldu.

 

 

REZA DOSYASI TÜRKİYE’Yİ ZOR DURUMDA BIRAKTI

 

 

17 Aralık yolsuzluk ve rüşvet operasyonu dosyası, Türkiye’nin elini zayıflattı. Bir çok ülke, merkezinde İran asıllı iş adamı Reza Zarrab’ın bulunduğu yolsuzluk operasyon belgelerini Türkiye’nin aleyhinde kullanmaya başladı. Bu ülkelerin başında ise İran geliyor. İran, yolsuzluk ve rüşvet operasyonun ortaya çıkmasının ardından kendi ülkesinde, konuyla ilgili soruşturma başlatmıştı. Soruşturmada, Türkiye’yi zor durumda bırakacak birçok bilgi ve belgeye ulaşıldı.

 

 

ÖRTÜLÜ TAHKİMDEN VAZGEÇİN TALEBİ

 

 

Taraf’ın Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı kaynaklarından edindiği bilgiye göre, kapalı kapılar ardında, “belgelerin” Türkiye ve diğer ülkelere gönderilmesiyle ilgili pazarlıklar yürütülüyor. Bu çerçevede, yapılan görüşmelerde İran tarafı iyi niyet göstergesi olarak Türkiye’nin geçmiş yıllarda açtığı doğalgaz alım bedelinin yüksek olduğuna yönelik Tahkim davasından vazgeçilmesini istedi. Bu iddia, Enerji Bakanlığı koridorlarında üst düzey bürokratlar tarafından dile getiriliyor. İran ile belgeler konusundaki görüşmeler ise Enerji Bakanlığı bürokratların dışındaki ekipler tarafından yürütülüyor. Türkiye ise, tahkimin geri çekilmesi konusunda şu anda bir karar vermedi. Enerji Bakanlığı bürokratları ise, bu yönde alınacak kararın hükümeti zor durumda bırakacağını inanıyorlar.

 

 

EN PAHALI GAZI SATMLIŞLAR

 

 

Türkiye ile İran arasında yapılan, “Reza Zarrab” belgelerine ilişkin pazarlıklar, gözlerin İran’dan alınan gazın bedeline çevrilmesine yol açtı. Taraf’ın ulaştığı satın alma belgelere göre, İran’dan gazın bedeli spot gazdan bile pahalı olması dikkat çekti. Belgelere göre, Türkiye, 2013 yılı sonu itibariyle İran’dan aldığı bin m3’üne 492 dolar öderken, aynı dönemde Rusya’dan alınan gaza 424, Azerbaycan’dan alınan gaza 321, spot piyasadan alınan gaza ise 362 dolar ödeme yapıldı.

 

 

YÜCE DİVANLIK GAZI BİLE SOLLADI

 

 

Türkiye’nin İran’dan satın aldığı gaza rekor düzeyde bedel ödemesi AKP Hükümeti’ni köşeye sıkıştırdı. 2002 yılı sonunda iktidara gelen AKP Hükümeti’nin ilk işi TBMM Yolsuzluk Araştırma Komisyonu’nun kurulması olmuştu. Komisyonunun yaptığı çalışmalar sonucunda, Mesut Yılmaz Hükümeti’nin birçok bakanı hakkında soruşturma komisyonu oluşturulmuş ve bu bakanlar yüce divan da yargılanmıştı. Yüce Divan da yargılanan bakanlar arasında, ANAP’ın eski Enerji Bakanları Cumhur Ersümer ile Zeki Çakan da geliyor. ANAP’lı Enerji Bakanları hakkında yöneltilen suçlamalar arasında Mavi Akım Projesi de yer aldı. O dönemde, Mavi Akım Projesi için yapılan gaz anlaşması ile Türkiye’nin büyük bir zarara uğradığı öne sürülmüştü. Yine aynı dosya kapsamında dönemin Botaş yöneticileri de yargılandı. Bugün gelinen noktada ise İran’dan satın alınan gaza yüce divana giden mavi akım hattında alınan gazdan bile daha fazla ücret ödenme durumu ile karşı karşıya kalındı.

 

 

İRAN KAYIP 200 MİLYAR DOLARIN PEŞİNDE

 

 

İran, kaybolan 200 milyar dolarını Türkiye, Dubai ve Malezya’da arıyor. İran devletinin 200 milyar dolarını arayan İran gizli servisi, enerji kaynaklarını satan gerçek kişilerinin peşine düşmüştü. İran yetkilileri konuyla ilgili olarak Reza Zarrab’ın bu tür faaliyetler yürüttüğüne dair belgeler olduğunu açıklamıştı. Financial Times’ın 6 Haziran 2013 tarihli nüshası da bu konuya tam sayfa ayırmış, gazeteci Najman Bozorgmehr kaleminden şu ifadelere yer vermişti: “İran petrolünü satıp parasını Hazine’ye yatırmayanlar bütün bu olanların Batı’nın yaptırımlarına karşı bir hile olduğunu ileri sürüyorlar ama onlar aslında İran ulusuna hile yaptılar.”

 

Kaynak: Taraf / Hüseyin Özay