EOS Nedir?

 

 

 

EOS olarak kısaltılan eozinofil beyaz kan hücresi türlerinden biridir. Beyaz kan hücreleri (akyuvarlar) bağışıklık sistemi ile ilişkilidir. Bu sebeple vücudun savunma sistemi açısından hayati önem taşırlar. Bu hücreler dokularda depolanır ve birkaç hafta yaşar. Kemik iliği bu hücrelerin üretimine sürekli devam eder.

 

Eozinofiller de vücutta virüs ve bakteri gibi organizmalarla mücadele eder. Fakat bunlardan daha çok alerjik maddeler ve parazitlere duyarlıdırlar. Kemik iliğinde üretilen bu hücreler çeşitli nedenlerle azalıp artabilir. Bu durum çevresel faktörler ya da genel sağlık durumu ile ilişkili olabilir. Normalden yüksek veya düşük EOS miktarına sahip olmak vücutta bazı sorunlara yol açar. Bazen başka bir sorunun habercisi olabilir. Örneğin beyaz kan hücrelerinin normal seviyelerden fazla olması başka bir hastalık, enfeksiyon gibi durumu işaret edebilir. Vücut çoğu zaman böyle sorunlarla mücadele ederken daha fazla beyaz kan hücresi üretir. EOS sayısı genellikle tam kan sayımı testinin bir parçası olarak saptanır. Çıkan sonuçlar hasta için normal olan değerlerle karşılaştırılır.

 

 

EOS Düşüklüğü

EOS yani eozinofiller beş beyaz kan hücresi türünden biridir. Bu hücreler bağışıklık sistemine bağlı çalışırlar. Bunlar kanda normal kabul edilen değerden daha az seviyeye düştüğünde EOS düşüklüğü meydana gelir. Bu hücrelerin düşüklüğü bazı hastalıklar, alkol zehirlenmesi veya kullanılan bazı ilaçlardan dolayı ortaya çıkabilir.

Aşırı stres altında kalmak bağışıklık sistemini kötü etkileyerek EOS düşüklüğüne neden olabilir. Bazı enfeksiyonlar, cilt yanıkları, karaciğer ve böbreklerle ilgili sorunlar, bazı tümörler, astım, lösemi, kan hastalıkları, vücut salgıları ile ilgili sorunlar, bağışıklık sistemi sorunları gibi hastalıklar beyaz kan hücrelerini etkileyebilir. Cushingsendromunun da benzer sonuçlar meydana getirdiği görülür. Bu sendromkortizol hormonunun fazla olmasıyla ortaya çıkar. Aynı şekilde kortizon içerikli ilaçlar kullanmak da benzer sonuçlar doğurur.

 

 

Şekil 1: EOS testi, hekime başvurduğunuzda rutin olarak bakılan kan parametrelerinden biridir.

 

Bu hastalıklara dair başka bir şüphe yoksa beyaz kan hücrelerinin genelinde bir düşüklük yoksa ve sayısı ciddi anlamda düşük değilse bu önemsenmeyebilir. Fakat sorun tüm beyaz kan hücrelerinde aynıysa bu durum kemik iliği ile ilgili bir sorununa işaret edebilir.

 

 

EOS Yüksekliği

Beyaz kan hücrelerinin türlerinden biri olan eozinofiller kanda normal kabul edilen değerin üzerinde bulunuyorsa EOS yüksekliği vardır. Bu hücrelerin kandaki değerinin artması bağışıklığın bir tepkisi olarak ortaya çıkar. Dolayısıyla yükselmeye başka bir durum neden olur. Enfeksiyonlar, alerjenler, egzama, bağışıklık sistemi sorunları, lupus, lösemi, lenfoma, ülseratif kolit, kızıl hastalığı, crohn hastalığı, vücut salgılarındaki problemler bu durumu ortaya çıkarabilir. Diğer yandan hastanın bazı ilaçlara karşı alerjisinin olması, bazı ilaçların birlikte kullanıldığında etkileşime girmesi, organ nakli gerçekleştirildikten sonra vücudun organı reddetmesi gibi durumlar sonucu da ortaya çıkabilir. Yüksekliğin altında yatan neden ne ise belirtiler de buna göre değişir.

EOS yüksekliği çoğu zaman çok şiddetli seviyelerde olmaz. Vücuttaki enfeksiyon, alerji gibi durumlarda bağışıklık sisteminin bir parçası olarak yükselir. Asıl sorun çözüldüğünde tekrar normal seviyelere döner. Fakat aşırı yüksek olması durumunda hücreler dokulara veya organlara zarar verebilir. Daha çok kalp, akciğer, deri ve sinir sistemi bu artıştan kötü etkilenir. Etkilenen organ veya dokulara göre farklı belirtiler ve sorunlar ortaya çıkabilir.

 

 

EOS Normal Değerleri

Eozinofiller beyaz kan hücrelerinin beş çeşidinden biridir. Beyaz kan hücreleri akyuvar olarak da bilinir. Vücuttaki tüm akyuvarların %1-3’ü eozinofillerden oluşur. Kan tahlillerinde EOS miktarı bu oran üzerinden hesaplanır. Bebeklerde ve çocuklarda normal kabul edilen değerler yaşa göre farklılık gösterebilir.

 

Yetişkinler için normal kabul edilen EOS değeri bir mikro litre kanda 500 hücreden az hücredir. Bu değerden yüksek olması yüksekliğin şiddetine göre derecelendirilir. 500 ile 1500 arası değer hafif yüksek, 1500 ile 5000 arası değer orta yüksek, 5000’den büyük değerler de şiddetli yükseklik olarak yorumlanır. EOS değerlerinin aşırı derecede düşük olması daha nadir rastlanan bir durumdur. Çoğu zaman önemsenecek düzeyde olmaz. Fakat kortizon içeren ilaçlar kullanmak, cushing hastalığı gibi durumlar EOS değerlerinin düşmesine neden olabilir. Bu sorunlar ortadan kalktığında değerler normale döner. Diğer yandan kemik iliğinde beyaz kan hücrelerinin üretilmesi ile ilgili bir problem varsa tüm akyuvar değerleri düşük çıkar. EOS yüksekliği ise enfeksiyon, ilaç etkileşimleri ve alerjiler ile ortaya çıkabilir.

 

 

EOS Testi Nasıl Yapılır?

Kandaki eozinofil sayısı daha çok tam kan sayımı testleri ile ortaya çıkarılır. Bu test hemogram olarak da bilinir. Kandaki hücrelerin sayımını yapmak için uygulanır. Akyuvar ve alyuvar gibi temel bileşenlerin yanında kandaki enzim, hormon gibi bileşenlerin de durumu incelenebilir. Ortaya çıkan sayılar değerlendirilerek sonuçlar çıkarılabilir. Tam kan sayımı birçok hastalığın tanısında, genel sağlık durumunun incelenmesinde, ameliyatlardan önce tercih edilebilen yaygın bir testtir.

Tam kan sayımı yapabilmek için hastanın örnek kanına ihtiyaç vardır. Kan bir enjektör yardımıyla damardan alınır. Genellikle koldaki damarlar kullanılır. Koldaki damarlar tam görünür değilse veya uygun değilse parmak ucu veya atardamar üzerinden örnek kan alınabilir. Daha sonra alınan örnek laboratuvar ortamında değerlendirilir. Testte beyaz kan hücrelerinin sayısı belirlenir. Bu değer üzerinden belirli bir oranla hesaplanarak EOS değeri ortaya çıkarılır.

Test öncesinde hastanın genellikle bir hazırlık yapmasına gerek yoktur. Fakat başka hastalıklara yönelik kan inceltici ilaçlar kullanılıyorsa doktora bu konuda bilgi vermek gerekir. Bu ilaçlar testte yanıltıcı sonuçlar doğurabilir.

 

 

EOS Testi Neden Yapılır?

Kandaki EOS sayısı tam kan sayımı testlerinde beyaz kan hücrelerinin sayılması ve oran üzerinden EOS’un hesaplanması ile ortaya çıkarılır. Beyaz kan hücrelerindeki aşırı düşüklük veya yükseklik başka bir sorunun habercisi olabilir. Doktor genellikle şüphelendiği bazı hastalıklar varsa bunu teyit etmek için tam kan sayımı testine başvurur. Hastada alerjik reaksiyon benzeri bulgular varsa, ilaç etkileşimi sonucu oluşan problemlerden şüpheleniliyorsa, çeşitli enfeksiyonlara benzer belirtiler varsa bu test istenebilir. Testte anormal değerlerin görülmesi çeşitli sebeplerden kaynaklanabilir. Yüksek EOS değerleri diyet için kullanılan ilaçlar, enfeksiyon ilaçları, çeşitli antibiyotikler, sakinleştiriciler ve çeşitli hastalıklardan kaynaklı olabilir. Hastanın genel durumuna ve gösterdiği belirtilere göre bu sonuçlar değerlendirilir. Diğer yandan aşırı düşük beyaz kan hücresi değeri söz konusuysa doktor cushingsendromu, kemik iliği sorunları, vücut salgıları ile ilgili sorunlar, böbrek hastalıkları, karaciğer hastalıkları ve çeşitli kan hastalıklarından şüphelenebilir. Başka testler isteyebilir. Kan sayımı testi çok çeşitli hastalıkların tanısının konmasında ve ameliyatlardan önce sıkça tercih edilen testlerden biridir.

Kaynakça : https://doktordanhaberler.com/kategori/temel-bilimler/tibbi-biyokimya/