Aşar Vergisi Nedir?

Aşar Vergisi Nedir?
17 Şubat 2019 16:26

Aşar vergisi toprak ürünlerinden alınan vergi türüdür. Tam olarak onda bir anlamına gelen bu vergi türü öşr’ün çoğulu durumundandır. Aşar vergisinin temelleri çok eski çağlara dayanır. Hristiyanlık öncesi dönemler dahil olmak üzere Hristiyanlık sonrası da aşar vergisi Avrupa’da oldukça yaygındı. Osmanlı devleti ise fıkıh kitapları temel alarak aşar kelimesi ile eşanlamlı olan “zekât” baz alındı. Buna bağlı olarak çiftçinin ya da sancakbeylerinin arazilerinde kullandıkları sulama yöntemlerine göre yirmi de bir ya da onda bir olarak kazançlarından aşar vergisi adında vergi vermek zorundaydılar.

 

 

Osmanlı İmparatorluğu’nda tarihi boyunca bu vergi dilimini yani aşarın adalette uygun şekilde alınması tam olarak sağlanmıyordu çünkü kadastro ve muntazaman maliye teşkilatının yokluğu tam olarak adaletin sağlanmasının önüne geçiyordu. 1912 yıllında zayıflayan ekonomi, imparatorluğun kötüye gitmesi alınan bu verginin halk üzerinde ki tesirlerini kötüleştirdi.

 

Aşar vergisi nedir: Aşar vergisinin uygulanmasında Osmanlı İmparatorluğu iki farklı yol izlemiştir. Verginin ilk başladığı dönemlerde tarlalar dirlik olarak tımarlı sipahilere bırakılmıştır. Bu yolu tercih etmelerinde ki en büyük sebep ordunun maliyetlerini düşürmesi ve köylünün can ve mal güvenliğinin sağlanmasıydı. Zamanla güçsüzleşen imparatorluk yöntemi değiştirerek Mukatta, malikane, iltizam yöntemlerini uygulamaya başladı.

 

Aşar Vergisinin Alınma Kriterleri ve Aşar Vergisi Alınan Ürünler Nelerdir?

 

Aşar vergisinin belirleyicisi İslam fıkıhıdır. Mezheplere bağlı olarak elbette bu oran değişiklik gösterebilir. Örnek vermek gerekirse Hanefi mezhebinde meyvelerin zekatı toplandıktan sonra verilirken ürünlerin zekatı harman vaktinde verilirdi. Hangi tarım ürünlerinden aşar vergisi alınıyordu sorusunu ile maddeler halinde aşağıda inceleyebilirsiniz.

 

  • Şeker kamışı,
  • Meyveler,
  • Susam,
  • Zeytin,
  • Bal,
  • Patlıcan,
  • Yonca,
  • Hıyar,
  • Karpuz,
  • Darı,
  • Pirinç,
  • Arpa,
  • Buğday,

Gibi tarım ürünlerinden başlangıçta belirtiğimiz gibi 1/10 ya da 1/20 oranında aşar vergisi alınırdı. Kimi zaman ürünler telef olabildiği ya da ürün vermeyen tarlalar olabiliyordu buna bağlı olarak çiftçiden öşür vergisi almazdı. Ot, kavak, çam ve meşe gibi ürünlerden de aşar vergisi alınmazdı.

 

Aşar Vergisi Ne Zaman Kaldırılmıştır?

 

Aşar vergisinin kaldırılma kararı 17 Şubat 1923’te düzenlen İzmir İktisat kongresine dayanmaktadır bu vergi dilimi ise o yıllarda bulunan çiftçilerin isteği üzerine kaldırılmıştı., Cumhuriyet ilanından sonra 17 Şubat 1925 tarihine kadar devam etmiş, 17 Şubat 1925 tarihinde ise bu vergi dilimi tamamen kaldırmıştır. 1927 yıllına kadar bu vergi diliminden 27.5 milyon Türk lirası kazanç sağlanmasına rağmen köylünün üzerinde ki yükü kaldırmak için tamamen son verilmiştir. Kaldırılmasında ki en büyük nedenlerden bir diğeri ise iltizam sisteminden kaynaklanan vergi eşitsizliğidir.

 

Kaynak: https://onedir.net