Almanya’da geçen yılın sonunda bir mahkemenin aldığı yasak kararı ardından toplumsal tartışma konusu olan ve yasal düzenleme getirilen sünnet konusunun Avrupa platformunda tartışmaya açıldığı belirtildi.

 

Türkiye’nin de üyeleri arasında yer aldığı Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) tarafından hazırlanan bir raporda, sünnet “Çocuklara yönelik insan hakkı ihlali” olarak tanımlanarak sorgulanması istendi.

 

Batı Afrika ülkelerinde 5 bin, Yakın ve Orta Doğu ülkelerinde ise en azından 3 bin yıldır süregelen; tek tanrılı dinlerden önce de bulunan sünnet uygulaması yeniden tartışma konusu oldu. Alman yayın kurulmuşu Deutsche Welle, Avrupa Konseyi verilerine göre, kimi kültürler için bir tür ayin olan sünnetin, tıbbi operasyon olarak 19’uncu yüzyılın sonundan itibaren uygulanmaya başlandığını bildirdi.

 

Dünya Sağlık Örgütü günümüzde erkeklerin yaklaşık 30’unun sünnetli olduğu tahmininde bulunurken en fazla sünnetli erkeğin Kuzey Amerika (ABD, Kanada), Yakın ve Orta Doğu ülkeleri, Müslüman nüfuslu Asya ülkeleri ve Afrika’nın büyük bölümünde yaşadığı ifade edildi. Avrupa’da sünnetli erkek oranının toplam nüfusun yüzde 20’sini geçmediği ifade edildi.

 

Özellikle Müslüman ve Yahudiler açısından dini öneme sahip sünnet çocukların rızası alınmaksızın gerçekleşiyor. Kuzey Amerikalılar’ın ise daha çok hijyene bağlı nedenlerden ötürü sünnet olduğu belirtildi. ABD merkezli Amerikan Pediyatri Akademisi (AAP) sünnetin özellikle yeni doğmuş erkek bebeklerin sağlığı açısından önemli olduğunu vurguladı. Kuruluş tarafından geçen yıl yayımlanan bir raporda, sünnetin; üriner enfeksiyonlar, HIV, cinsel enfeksiyonlar ve penis kanserine karşı mücadelede olumlu etkileri olduğu belirtildi.

 

Dünya Sağlık Örgütü de sünnetin heteroseksüel erkeklerde HIV enfeksiyonu riskini yaklaşık yüzde 60 oranında azalttığını belirtiyor. Buna karşılık, sünnetin “tıbben gereksiz” olduğuna dair bugüne kadar ortaya atılmış referans raporlar da bulunduğuna dikkat çekildi.

 

AKPM’NİN SÜNNET RAPORU

 

Avrupa Konseyi’nin parlamenter organı olan AKPM’nin hazırladığı “Çocukların Fiziksel Bütünlük Hakkı” başlıklı, aynı zamanda Alman Federal Meclisi üyesi olan sosyal demokrat parlamenter Marlene Rupprecht tarafından kaleme alınan sünnet raporu Sağlık ve Sosyal İşler Komisyonu’nda oy çokluğuyla kabul edildi. Raporda, sünnet, ‘erkek çocukların fiziksel bütünlüğünün tıbben meşru olmayan ihlâli’ olarak tanımlandı. Rapora ek hazırlanan karar tasarısı metninde, sünnet ve fiziksel bütünlüğe yönelik benzer ihlâllerin “çocukların fiziksel ve zihinsel sağlığı üzerinde tehdit oluşturabileceği” görüşü de dile getirildi.

Karar tasarısı metninde sünnetin yasaklanmasına dair doğrudan bir çağrı bulunmazken erkek çocukların tıbben gerekli olmayan sünnet gibi bazı dinî cemaatlerde geniş biçimde yaygın uygulamaların hangi tıbbi ve sağlık koşulları altında gerçekleştirileceğinin net olarak belirlenmesi istendi.

 

Raporunun açıklama bölümünde, artan çocuk hakları bilinci ışığında sünnetin her geçen gün, Müslüman ve Yahudi cemaatlerinin içinde dahi sorgulanmaya başlandığını savunuldu. . Raportör örnek olarak, kendisi de Yahudi olan İngiliz yönetmen Victor Scholfeld’in, bir Yahudi bebeğin anestezi edilmeden sünnet edilişi sırasında çektiği acıyı gösteren “It’s a boy” adlı filmini gösterdi. Film, bebeğin antiseptik olmayan koşullarda sünnetinden birkaç gün sonra ciddi bir enfeksiyona yakalanışını ve sünnete karşı çıkan ailesine yönelik sosyal baskıyı da açığa vurduğu kaydedildi.

 

Raportör bu gözlemlerden yola çıkarak, sünnetin gerekliliği hakkında toplumsal tartışma başlatılmasını önerirken sünnete alternatif projeler üzerinde düşünülebileceği fikrini ortaya attı. Alternatiflerden birinin, erkek çocukların 14 yaşına gelmeden, kendi rızaları dışında ve bir operatör doktor olmaksızın sünnet edilmemeleri olabileceğini söylüyor. Alman parlamenter benzer bir öneriyi Alman Federal Meclisi’ndeki sünnet tartışmaları sırasında verdiği bir önergeyle de savunmuş, ancak önerge kabul görmemişti.

 

Rapor ve beraberindeki karar tasarısı AKPM’nin 1 Ekim Salı günü Strasbourg’da düzenlenecek genel kurul oturumunda oylamaya sunulacak.