19 Mayıs 1919’un 100. yıl dönümü için çok kısa süre kaldı. Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde yapılan Kurtuluş Savaşı’nın en önemli anlarından biri Mustafa Kemal Paşa ve silah arkadaşlarının 1919’un 19 Mayıs’ında ilk adımlarını Samsun’a atmalarıdır. 30 Nisan’da Mustafa Kemal Paşa’nın 9. Ordu Kıtaatı Müfettişliğine atanmasını içeren Hükûmet Kararnamesi Padişah Vahdeddin tarafından onaylandı ve 5 Mayıs’ta Samsun’a atanma emri yayınlandı.

 

 

 

5 Mayıs 1919’da yani 100 yıl önce bugün, Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a atanma emri, Takvim-i Vekayi’de yayımlandı. Bu atama kararı Mustafa Kemal Paşa’nın Anadolu’da yapacağı hamlelerle milli mücadele hareketi girişimleri için çok büyük önem taşıyordu.

 

SAMSUN’DA ATATÜRK’ÜN GÖREV VE YETKİLERİ

 

Sinan Meydan’ın 22 Mayıs 2017’de yazdığı köşe yazısına göre;

 

Hükümet, Anadolu’ya göndereceği Atatürk’e şu görevleri verdi:
1- Bölgede asayişin sağlanması,
2- Silah ve cephanenin toplanıp koruma altına alınması,
3- Şuralar varsa ve asker toplanıyorsa bunların derhal engellenmesi,
4- Şuraların kapatılması.
Görüldüğü gibi Padişah Vahdettin, Vahdettinci yazarların iddia ettiği gibi durup dururken bir görev icat edip Atatürk’ü Anadolu’ya göndermiş değildi. Damat Ferit Hükümeti, doğrudan doğruya İngilizlerin notası ve isteği üzerine harekete geçmişti. Görev ve yetkilerden de anlaşılacağı gibi Atatürk’ten istenen ve beklenen Anadolu’da bir direniş başlatması değil, tam tersine başlayan direnişleri etkisiz hale getirmesiydi. Vahdettin ise kendi ifadesiyle “bu karara uymuştu”.
Samsun’a giderken Atatürk’e geniş yetkiler verildiği doğrudur. Atatürk, Anadolu’nun büyük bir bölümündeki asker-sivil yetkililere emir verebilecekti. Ancak Atatürk’e bu geniş yetkilerin “direnişi örgütlemesi için” verildiği iddiası yalandır. Bu yetkilerin geniş olmasının iki nedeni vardı. Birincisi, 21 Nisan tarihli İngiliz notasında özellikle Doğu illerinden söz ediliyordu. Yani, yetkilerin geniş tutulmasının birinci nedeni doğrudan İngiliz notasıydı. İkincisi de bu yetkileri Genelkurmay İkinci Başkanı Kazım İnanç Paşa’yla yaptığı görüşme sonunda bizzat Atatürk genişletmişti.
Atatürk’e mülki (idari) yetkiler verilmesinin nedeni ise yine İngiliz notasında belirtilen “şuralara” son verebilmesi içindi. Atatürk’ün bu sivil örgütlere son verebilmesi için idari yetkilere sahip olması gerekiyordu.
Ayrıca Atatürk’ün, Batı’ya ve iç bölgelere değil de Karadeniz’e gönderilmesi, Doğu bölgelerine emir verebilmesi, onu gönderenlerin tamamen İngiliz istekleri doğrultusunda hareket ettiğini kanıtlamaktadır.

 

MUSTAFA KEMAL PAŞA İLE SAMSUN’A ÇIKANLAR

 

1. Kurmay Albay Kazım Dirik Müfettişlik Kurmay Başkanı
2. Kurmay Albay Mehmet Arif Ayıcı Kurmay Başkanı Yardımcısı
3. Kurmay Binbaşı Hüsrev Gerede Birinci şube müdürü
4. Binbaşı Kemal Doğan Müfettişlik Topçu Kumandanı
5. Dr. Albay İbrahim Tali Öngören Ordu Sıhhiye Başkanı
6. Dr. Binbaşı Refik Saydam Sıhhiye Başkan Yardımcısı
7. Yüzbaşı Cevat Abbas Gürer Müfettişlik Başyaveri
8. Üsteğmen Muzaffer Kılıç Müfettişlik ikinci Yaveri
9. Yüzbaşı Ali Şevket Öndersev Müfettişlik Emir Subayı
10. Üsteğmen Hayati, Kurmay Başkanı Emir Subayı
11. Yüzbaşı Mümtaz Tünay
12. Yüzbaşı İsmail Hakkı
13. Yüzbaşı Mustafa Süsoy Karargah komutanı
14. Üsteğmen Abdullah, İaşe Subayı
15. Birinci Sınıf Katip Faik Aybars Şifre Katibi
16. Dördüncü Sınıf Katip Memduh Şifre Katibi Yardımcısı
17. 3.Kolordu Komutanı Kurmay Albay Refet Bele
18. Üsteğmen Hikmet Gerçekçi Alb. Rafet Bey’in yaveri

 

Kaynak: Sözcü